پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

اکثر افراد اصول بهداشت درست دهان و دندان را – همراه با دلایل حفظ بهداشت – از کودکی فرا می‌گیرند. دندان به طور همزمان چندین وظیفه به عهده دارد، که هر کدام از آنها – با درجات متفاوت – از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. توانایی فرد برای جویدن مهمترین دلیل وجود دندان‌ها است زیرا هضم غذا را ممکن می‌سازد. ظاهر افراد، از لبخند گرفته تا شکل صورت و چهره آنها، به دندان‌های آنها وابسته است. هر چه دندان‌ها مفید و مهم می‌باشند، به همان میزان در معرض خطراتی قرار دارند که ممکن است موجب تخریب و از دست رفتن آنها شود. در واقع دهان مانند دیگر اعضای بدن نیاز به مراقبت و نگهداری دارد.

افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند قادر نخواهند بود پی ببرند چه زمانی در دهان یا دندان‌های آنها مشکل ایجاد شده است زیرا با داشتن مینای دندان ضعیف، بوی بد دهان، پرز زبان، و وجود مشکلات دیگر خو گرفته‌اند، در حالی که هیچ یک از این مشکلات عادی نیستند. آنها تنها قادرند به مشکلات بسیار حاد و جدی اشاره کنند. به عنوان مثال خونریزی لثه یکی از شایع‌ترین مشکلات است، اما نمونه‌ی خوبی است که نشان دهنده‌ی عفونت می‌باشد. هر چه با دندانپزشک خود راحت‌تر باشید و روابط دوستانه‌تری داشته باشید، در میان گذاشتن نگرانی‌ها و پرسیدن سوالات نیز برای شما راحت‌تر خواهد بود و این آشنایی تنها در نتیجه‌ی مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک میسر خواهد بود.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

در صورتی که فرد عادات دندانی خوب را حفظ کند بسیاری از مشکلات دهان و دندان قابل پیشگیری هستند. برای حفظ این عادات، پس از شناخت خطرات و مشکلات ممکن دهان و دندان می‌توان ابتدا در پیشگیری و در صورت بروز، برای درمان آنها اقدام کرد.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

پوسیدگی دندان

با رعایت اصول اولیه‌ی بهداشت دهان و دندان، از قبیل کشیدن نخ دندان به صورت روزانه، مسواک زدن پس از هر وعده‌ی غذایی به مدت 2 دقیقه، یا حداقل دو مرتبه در روز، می‌توان از پوسیدگی دندان جلوگیری نمود. هنگام مسواک زدن، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا فلوراید، با افزایش استحکام مینای دندان، به دندان‌ها کمک می‌کند تا در برابر پوسیدگی مقاوم شوند.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

درمان پوسیدگی خفیف دندان با بهبود بهداشت دهان و دندان و استفاده‌ی روزانه از دهانشویه‌های فلورایده امکان‌پذیر خواهد بود. اگر پوسیدگی دندان منجر به ایجاد حفره در دندان شده باشد، بسته به شدت و وخامت آن مستلزم درمان خواهد بود. درمان‌های موجود پوسیدگی دندان عبارتند از رفع و برداشتن پوسیدگی و پر کردن حفره با استفاده از مواد مخصوص پر کردن دندان، جایگزین نمودن بخشی از دندان با تاج یا روکش، تخلیه‌ی پالپ عفونی با استفاده از درمان ریشه. ممکن است پوسیدگی دندان به حدی برسد که این درمان‌ها پاسخگو نباشند. در این صورت، ممکن است دندانپزشک کشیدن کل دندان را پیشنهاد دهد.

بیماری لثه (periodontitis پریودونتیت)

در خصوص بیماری لثه، پیشگیری به دیگر اقدامات ارجحیت دارد. تکنیک‌های صحیح مسواک زدن و کشیدن نخ دندان برای رفع پلاک‌های دندان و باکتری‌ها مهم هستند. فرد باید پس از هر وعده مسواک بزند و حداقل یک مرتبه در روز نخ دندان بکشد تا باقیمانده‌های غذا و پلاک‌های مخفی بین دندان‌ها را برطرف سازد. افرادی که بیماری خاص دارند، مانند افراد مبتلا به دیابت، باید در رابطه با شرایط خود و خطر بیماری لثه با دندانپزشک خود صحبت کنند. حفظ سلامت بدن تحت شرایط بیماری‌های خاص می‌تواند به کاهش خطر بیماری لثه کمک کند.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

دامنه‌ی درمان بیماری لثه شامل روش‌های غیرجراحی و روش‌های مستلزم انجام جراحی می‌شود. روش‌های جراحی درمان بیماری لثه عبارتند از جراحی پیوند لثه و کاهش پاکت پریودنتال. درمان‌های غیرجراحی عبارتند از جرمگیری، مسطح نمودن ریشه و استفاده از آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت‌های موجود.

تخریب مینای دندان

مسواک زدن با یک مسواک نرم پس از خوردن غذا یا نوشیدنی‌ها نخستین گام در جلوگیری از تخریب مینای دندان است. خوردن یک تکه پنیر یا نوشیدن شیر می‌تواند به خنثی کردن اسیدهای درون دهان کمک کند. کاهش مصرف نوشیدنی‌های اسیدی نیز گامی مهم در پیشگیری از تخریب مینای دندان است. با جویدن آدامس ترشح بزاق دهان افزایش می‌یابد که در پاکسازی باکتری‌های مضر درون دهان موثر است. خرید آدامس‌های بدون شکر که حاوی زیلیتول هستند برای دندان‌ها موثرتر و ایمن‌تر می‌باشند.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

خشکی دهان

جرعه جرعه نوشیدن آب یا نوشیدنی‌های بدون شکر بین غذا، اجتناب از نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مانند قهوه، چای، و برخی نوشابه‌ها، استفاده از محصولات تخصصی درمان خشکی دهان، جویدن آدامس‌های بدون شکر، یا مکیدن آبنبات‌های بدون شکر به منظور تحریک غدد بزاقی، آبنبات‌هایی با مزه‌ی مرکبات، دارچین یا نعنا، پرهیز از مصرف دخانیات و الکل که باعث خشکی دهان می‌شوند، کاهش مصرف غذاهای پر نمک و پر ادویه که باعث ایجاد درد در دهان خشک می‌شوند، اجتناب از غذاهای حاوی شکر یا غذاهای اسیدی و استفاده از رطوبت‌رسان‌ها در شب از جمله راه‌هایی هستند که به پیشگیری از خشکی دهان کمک می‌کنند.

پیشگیری و درمان مشکلات شایع دهان و دندان

درمان خشکی دهان به علت بروز آن بستگی دارد. اگر منشا آن استفاده ازداروها باشد، پزشک می‌تواند اقدام به تعویض داروها کند. در صورتی که غدد بزاقی به درستی عمل نمی‌کنند اما هنوز اندکی بزاق ترشح می‌کنند، با استفاده از داروهای تجویزی پزشک یا داروهایی که نیاز به تجویز پزشک ندارند می‌توان این غدد را برای ترشح بزاق تحریک نمود. در نهایت، پزشک یا دندانپزشک ممکن است استفاده از بزاق مصنوعی را برای مرطوب نگه داشتن دهان پیشنهاد دهد.

سرطان دهان

از آنجا که در بروز سرطان دهان علل متعددی دخیل می‌باشند، تنها عللی قابل کنترل هستند که فرد می‌تواند در آنها نقش داشته باشد. از جمله می‌توان با تغییر سبک زندگی احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش داد. عدم استعمال دخانیات، عدم استفاده از الکل و رعایت بهداشت دهان دندان در کاهش احتمال ابتلا به سرطان دهان نقش موثری خواهند داشت.

درمان سرطان دهان بستگی به محلی دارد که تحت تاثیر سلول‌های سرطانی قرار گرفته است و نیز سلامت عمومی و ترجیحات شخصی بیمار. درمان‌های سرطان دهان عبارتند از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی.