بهداشت و بیماری های لثه

زمانی که به سلامت دهان و دندان ها فکر می کنید، احتمالاً تمرکز روی پیشگیری از پوسیدگی دندان ها است. اما باید به لثه ها نیز توجه ویژه داشت. لثه ها نه تنها در سلامت دهان و دندان شما، بلکه در سلامت عمومی کل بدن شما نقش اساسی ایفا می کنند. در بسیاری موارد، تورم و خونریزی لثه ها از جمله علائم بیماری لثه هستند. با این حال، عوامل دیگری هم هستند که می توانند منجر به خونریزی لثه شوند. علت ایجاد زخم یا درد در لثه هر چه باشد، گام هایی هستند که با برداشتن آنها می توانید آسیب به لثه و ناراحتی را به حداقل میزان ممکن برسانید.

لثه و تکنیک های مسواک زدن

در تلاش برای تمیز نگه داشتن دندان ها، احتمالاً فکر می کنید با محکم مسواک زدن می توانید موفق شوید. لثه ها از بافت ظریفی تشکیل شده اند، به گونه ای که مسواک زدن نادرست می تواند به آنها آسیب برساند. قصد خرید هر نوع مسواک دستی یا برقی که دارید، نوعی را انتخاب کنید که فرچه های آن نرم و سر آنها کند باشد. هر چند می توانید مسواک هایی با درجه سختی متوسط یا سفت بخرید، اما این نوع مسواک ها به مینای دندان ها آسیب خواهند رساند و موجب قرمزی و تورم لثه ها خواهند شد.

زمانی که مسواک می زنید، حرکات آرام و دورانی داشته باشید تا دندان ها و لثه ها را ماساژ دهد و آنها را تمیز کند. گرچه برخی افراد حرکات رفت و برگشتی استفاده می کنند، این حرکات می توانند موجب سوزش و حساسیت و آسیب به لثه ها شوند، در آنها زخم ایجاد خواهند کرد و احتمال خونریزی و تحلیل آنها را افزایش خواهند داد.

لثه و تکنیک های کشیدن نخ دندان

همه ی ما می دانیم کشیدن نخ دندان به صورت روزانه برای برداشتن پلاک های روی دندان ها از قسمت هایی که دسترسی با مسواک به آنها دشوار است، چقدر مهم است. برای مطمئن شدن از اینکه این عادات سالم شما منجر به تورم و خونریزی لثه ها نمی شوند، هنگام کشیدن نخ دندان آرام باشید. به جای آنکه نخ را بین دندان های خود فشار دهید، با دقت آن را بالا و پایین بکشید و انحنای هر دندان را دنبال کنید.

عفونت یا بیماری لثه

آیا تاکنون هنگام مسواک زدن داخل سینک خون مشاهده کرده اید؟ خونریزی می تواند یکی از نخستین علائم هشدار دهنده است که شما بیماری لثه دارید. بیماری لثه نوعی عفونت جدی لثه است که می تواند به بافت های نرم آسیب بزند و استخوانی که دندان را حمایت می کند را تخریب نماید. بیماری لثه می تواند موجب لق شدن دندان و در نهایت منجر به از دست رفتن آن شود.

 

 

 

نوع خفیف این بیماری ژینژیویت نامیده می شود. وقتی با این شرایط مواجه هستید، تنها لثه های شما عفونی می شوند. اگر این شرایط درمان نشود، عفونت می تواند به زیر خط لثه ها منقل شود و به داخل استخوان نفوذ کند. سپس به بیماری وخیم تری تحت عنوان پریودنتیت تبدیل می شود.

پریودنتیت و ژنژیویت بسیار شایع اما تا میزان زیادی قابل پیشگیری است. این بیماری معمولاً نتیجه بهداشت ضعیف دهانی است. تحقیقات نشان داده اند هر دوی این شرایط موجب بالا رفتن خطر بیماری هایی مانند دیابت، بیمایر قلبی، پوکی استخوان، پنومونی (التهاب حاد باکتریال شش که مشخصه ویژه آن ترشح از قسمت میان بافتی و سلولی ریه است)، و سرطان می شوند. شناسایی زود هنگام بهترین عامل درمان موفقیت آمیز شماست.

 

علائم و نشانه های عفونت لثه

اگر از علائم این بیماری آگاه باشید، شما می توانید قبل از آنکه تبدیل به یک مشکل جدی شود آن را شناسایی و برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه نمایید. اگر علائم زیر را مشاهده کردید مراقب باشید:

 

 

 

قرمزی و تورم لثه ها

این یکی از نخستین علائمی است که نشان می دهد لثه های شما نیاز به توجه دارند. بیماری لثه عموماً با تورم کنار خط لثه آغاز می شود. علاوه بر این لثه ها آسیب پذیر و دردناک خواهند شد و با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به راحتی دچار خونریزی خواهند شد.

 

بوی بد دهان

دهان جایگاهی گرم، مرطوب، و فوق العاده برای میلیون ها باکتری است. آنها از پلاک های روی دندان ها تغذیه می کنند بنابراین هر چه این پلاک ها بیشتر باشند، منبع تغذیه آنها نیز افزایش می یابد. باکتری ها سم آزاد می کنند که می تواند موجب اذیت شدن لثه ها و دندان ها شود و از خود بوی بد آزاد کند. این می تواند نشانه بیماری جدی لثه نیز باشد. در صورتی که ژنژیویت داشته باشید، ممکن است تغییر چندانی در بوی دهان شما ایجاد نشود.

 

کاهش اندازه لثه ها

اگر اینطور به نظر برسد که دندان ها بلندتر از قبل هستند، واقعیت این است که رشد آنها بیشتر نشده است، بلکه از حجم لثه ها کاسته شده است. وقتی روند از هم گسسته شدن استخوان آغاز می شود، به تدریج لثه ها از دندان ها جدا می شوند و پاکت پریودنتال شکل می گیرد. این کنار رفتن لثه ها از روی دندان ها تحلیل لثه نامیده می شود.

 

حساسیت دندان ها

اگر یک جرعه آب خنک باعث می شود از درد به شدت به خود بپیچید، احتمالاً دندان های شما یک هشدار به شما می دهند. این یکی از علائم بیماری لثه است که اغلب همزمان با تحلیل رفتن لثه بوجود می آید. با تحلیل لثه قسمت های آسیب پذیر دندان- یا همان عاج دندان- بدون پوشش باقی می مانند و باعث می شود با قرار گرفتن دندان در معرض آب یا هوای سرد دندان ها احساس حساسیت داشته باشند.

 

تکان خوردن یا جابجا شدن دندان ها

آیا اخیراً ظاهر دندان های شما تغییر کرده است؟ بیماری لثه می تواند استخوان هایی که دندان ها را در جای خود نگه می دارند مورد حمله قرار دهد و باعث شود لق یا جابجا شوند. پریودنتیت مهم ترین علت است و می تواند حتی منجر به بروز تغییر در نحوه روی هم قرار گرفتن دندان ها شود.

 

 

درمان های بیماری لثه

هدف این درمان ها کنترل عفونت است. دندانپزشک ابتدا به بافت هایی که تحت تأثیر قرار گرفته اند نگاهی خواهد انداخت تا بتواند تشخیص دهد باید از کجا آغاز کند.

پاکسازی عمیق

نخستین درمان بیماری لثه پاکسازی با دقت و عمیق دندان ها است. بر خلاف پاکسازی های معمولی، که معمولاً در بالای خط لثه ها انجام می شوند، پاکسازی عمقی به زیر خط لثه ها نفوذ می کند. علاوه بر این، دندانپزشک از ابزار خاصی استفاده می کند.

یکی از کارهایی که دندانپزشک ها انجام می دهند جرمگیری است. این کار به معنای تراشیدن جرم سطح دندان ها از بالا و پایین خط لثه است. کار دیگری که دندانپزشک انجام می دهد تسطیح سطح ریشه است که با کمک آن سطح زبر ریشه دندان ها صاف و صیقلی می شود. این کار کمک می کند لثه ها به دندان ها بچسبند. هر دوی این روش ها ممکن است بیش از دو جلسه مراجعه به دندانپزشک نیاز داشته باشند.

 

داروها

هیچ قرص جادویی وجود ندارد که بتواند بیماری لثه را درمان کند. با این حال، دندانپزشک ممکن است به عنوان بخشی از درمان برای شما دارو تجویز کند. این گزینه ها عبارتند از:

 

تراشه های ضد عفونی کننده یا میکروسفرهای آنتی بیوتیک

بیمار باید این ژل ها یا ذرات بسیار ریز را داخل لثه های خود قرار دهد. آنها به آهستگی و به مرور زمان، داروهای درون خود را آزاد می کنند تا به کاهش اندازه پاکت ها کمک کنند و باکتری ها را نابود کنند.

 

ژل های آنتی بیوتیک

این ژل باید پس از انجام پاکسازی عمیق روی لثه ها پخش شود تا به کنترل عفونت کمک کند.

 

متوقف کننده های ترشح آنزیم ها

پس از پاکسازی عمیق دندان ها از این دارو برای مسدود کردن مجرای ترشح آنزیم های خاصی داخل دهان استفاده می شود که موجب از هم گسسته شدن بافت های لثه می شوند.

 

آنتی بیوتیک های خوراکی

برای عفونت های جدی تر، می توان از قرص یا کپسول های آنتی بیوتیک خوراکی استفاده کرد.

 

جراحی

در صورتی که پاکسازی عمقی نتواند همه مشکل را بر طرف کند، برای بهبود ممکن است لازم باشد به قسمت های عمقی تر دسترسی پیدا کرد. دندانپزشک می تواند یکی از روش های زیر را پیشنهاد دهد:

جراحی پیوند لثه

دندانپزشک مقداری بافت از قسمت دیگری از دهان بر می دارد و بخش هایی از دهان که بدون پوشش مانده اند را با آن می پوشاند تا از تحلیل استخوان یا پوسیدگی جلوگیری نماید به حساسیت دندان ها کمک کند.

جراحی فلپ

لثه مقداری برداشته می شود تا دندانپزشک بتواند به جرم هایی که در قسمت های عمقی دندان هستند دسترسی داشته باشد. سپس این بافت را به جای اول بخیه می زند تا به شکلی محکم دندان را در بر بگیرد و مانع شکل گیری مجدد جرم روی دندان شود.

علاوه بر این، دندانپزشک ممکن است دهانشویه آنتی میکروبیال تجویز کند که باید برای کنترل باکتری ها به طور روزانه از آن استفاده کنید و آن را داخل دهان خود بچرخانید.

 

 

لثه و آفت دهان

یکی از علل اصلی درد لثه ها آفت دهان یا زخم دهان است. این زخم های دردناک درون دهان، از جمله روی لثه ها، می توانند به هر چیزی تبدیل شوند و معمولاً مرکز آنها تقریباً سفید و لبه های آنها قرمز است. شما ممکن است یک دوره آفت داشته باشید و تنها یک منطقه روی لثه های شما را درگیر کند و زمان دیگر چندین منطقه درون دهان را درگیر کند. هرچند محققان هنوز به علت اصلی آفت پی نبرده اند اما ممکن است منشاء باکتریایی یا ویروسی داشته باشد. افرادی که به برخی بیماری های خودایمنی دچار هستند نیز ممکن است در نتیجه ی آفت دهان شاهد مشکلات لثه باشند. آفت دهان می تواند به صورت دوره ای برگردد و مسری هم نیست.

لثه و شیمی درمانی

شیمی درمانی می تواند عوارض جانبی زیادی داشته باشد، از جمله قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها. بسیاری از افرادی که برای سرطان همراه با ورم دهان تحت شیمی درمان قرار می گیرند، ممکن است روی لثه های خود زخم های دردناکی داشته باشند.

لثه و فراورده های تنباکو

استفاده از سیگار و دیگر فراورده های تنباکو می تواند موجب آسیب شدید به لثه ها شود. احتمال ابتلای افراد سیگاری به بیماری لثه بیشتر است. ممکن است متوجه شوید که عادت کشیدن سیگار شما می تواند مشکلات بسیاری برای لثه های شما ایجاد کند، از لثه های حساسی که خونریزی دارند گرفته تا زخم های دردناک.

لثه و هورمون ها

برخی زنان طی دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی متوجه مشکلات لثه می شوند. افزایش هورمون ها طی دوران بلوغ می تواند باعث افزایش جریان خون به لثه ها و قرمزی، تورم و حساسیت آنها شود. در زنانی که التهاب لثه ی دوران قاعدگی دارند، لثه ها قرمز و متورم می شوند و احتمال خونریزی آنها در مدت کوتاهی درست پس از هر قاعدگی بسیار زیاد است. این مشکلات عموماً پس از آغاز دوره کاهش می یابند. التهاب لثه ی بارداری نیز عموماً در ماه های دوم یا سوم بارداری آغاز می شود و تا ماه هشتم ادامه می یابد و باعث سوزش، تورم و خونریزی لثه ها می شود. استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی نیز می تواند مشکلات مشابهی برای لثه ها ایجاد کند. هر چند ممکن است چندان معمول نباشد، اما برخی زنانی که وارد دوره ی یائسگی می شوند نیز ممکن است شاهد خشکی لثه ها و در نتیجه درد و سوزش و احتمالاً خونریزی آنها باشند.

نکاتی برای پیشگیری از مشکلات لثه ها

1. حداقل دو مرتبه در طول روز مسواک بزنید.
2. هر روز نخ دندان بکشید.
3. هر روز دهان خود را با دهانشویه بشویید.
4. رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که حاوی ویتامین C و کلسیم باشد.
5. مقدار زیادی آب بنوشید.
6. از مصرف دخانیات خودداری کنید.
7. مراقب غذاها و نوشیدنی های خیلی سرد و خیلی گرم باشید.
8. آرام باشید و از هر گونه استرس و نگرانی به دور باشید تا مانع تغییر سطح هورمون ها شوید.