مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

دندان‌های نوزادی

دندان‌های نوزادی ممکن است ناتال یا نئوناتال باشد. ناتال به دندان‌هایی گفته می‌شود که از بدو تولد در دهان دیده می‌شود و نئوناتال به دندانهای گفته می‌شود که ظرف یک ماه پس از تولد بیرون میزنند. معمولاً دندان‌های نوزادی ریشه ‌های غیر طبیعی دارند. درمان این وضعیت بستگی به تحرک دندان و احتمال استنشاق آن دارد. در صورتی که دندان تحرک داشته و احتمال استنشاق آن زیاد باشد باید کشیده شود. در صورتی که شیر دادن به کودک به علت وجود دندان، برای مادر سخت باشد با استفاده از کامپوزیت دندان‌پزشکی از تیزی لبه جونده دندان نوزاد کاسته می‌شود. اقدامات تهاجمی تر شامل کشیدن دندان یا تغذیه کودک از شیر خشک می‌باشد.

مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

نیفتادن دندان شیری

علت نیفتادن دندان شیری تأخیر در حل شدن ریشه دندان‌ها است. ممکن است به علت کمبود فضا و به هم فشردگی دندان‌های دائمی، دندان دائمی که باید جایگزین دندان شیری شود در موقعیت نادرست قرار داشته و نتواند ریشه دندان شیری را حل کند. همچنین عواملی مانند مسدود کردن مجرای ریشه توسط مواد دندانپزشکی پر کننده دندان و دندان قروچه نیز می‌توانند مانع حل شدن ریشه دندان شیری و افتادن به موقع آن شوند. زمان درمان بستگی به قوس دندانی درگیر دارد.

در صورتی که مشکل در فک پایین ( ماندیبولار) ایجاد شده باشد و در صورتی که دندان شیری تحرک داشته باشد به دندان فرصت داده می‌شود تا خود بیفتد. اما در صورتی که تا سن هشت سالگی دندان نیفتاده باشد یا سه چهارم ریشه دندان دائمی تشکیل شده باشد، دندان باید کشیده شود. پس از این که دندان شیری خارج شد، خود به ‌خود به جایگاه مورد نظر انتقال می‌یابد.

در فک بالا حتی اگر دندان شیری تحرک داشته باشد باید کشیده شود تا دندان دائمی زیر آن درست بیرون زده و کراس بایت در جلوی دهان ایجاد نشود. در صورتی ‌که دندان دائمی در موقعیت کراس بایت قرار بگیرد باید با درمان ارتودنسی دندان‌ها به موقعیت درست بازگردانده شوند.

مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

فاصله بین دندان‌ها

به فاصله بین دندانهای جلویی دیاستم گفته می‌شود. فاصله بین دندانهای جلویی بالایی در دندان‌های شیری و دندان بندی مختلط ( هم دندان‌های شیری و هم دندان‌های دائمی در دهان وجود دارد) وضعیتی شایع است. عدم وجود فاصله بین دندان‌های شیری (شکل زیر) و دندان بندی مختلط ممکن است نشانگر کمبود فضا و به هم فشردگی دندان‌ها در زمانی است که تمامی دندان‌های دائمی بیرون میزنند. علت فاصله زیاد بین دندان‌ها (بیش از دو میلی‌متر) ممکن است ناهمگونی نسبت طول به عرض دندان‌ها ، بزرگی فرنوم لبی، وجود دندان اضافی و یا اوربایت باشد. روش‌های درمان فاصله بین دندان‌ها شامل درمان ارتودنسی، ونیر یا لمینت و یا روکش دندان و در صورتی که علت آن بزرگی فرنوم لبی باشد جراحی برداشتن فرنوم می‌باشد.

مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

بیرون زدن نابجای دندان

بیرون زدن نابجای دندان که به آن اکتوپیک گفته می‌شود به معنی بیرون زدن دندان در جایگاه نامناسب است. معمولاً این اتفاق در مورد دندانهای آسیاب بزرگ اول فک بالا (شکل زیر) و پس از آن دندان‌های نیش فک بالا رخ می‌دهد.

• دندان آسیاب بزرگ اول – بیرون زدن نابجای دندان به علت موقعیت مزیال (زاویه دندان به سمت جلوی دهان یا به عبارتی شیب دندان به سمت دندان آسیاب بزرگ دوم ) آن می‌باشد. این وضعیت منجر به تأخیر در بیرون زدن دندان آسیاب بزرگ اول دائمی و تحلیل رفتن ریشه عقبی دندان آسیاب بزرگ دوم شیری می‌شود. درمان آن به صورت زیر است:
  • استفاده از حلقه کشی جدا کننده یا فضا ساز، لیگاچور یا وسیله ارتودنسی برای به اصلاح شیب دندان آسیاب بزرگ اول دائمی
  • کانتور کردن دیستال (عقب) دندان آسیاب بزرگ دوم شیری
  • کشیدن دندان آسیاب بزرگ دوم شیری و استفاده از وسیله ‌ای برای اصلاح شیب دندان آسیاب بزرگ اول دائمی
• دندان نیش – بیرون زدن نابجای دندان نیش به علت شیب دندان نیش دائمی به سمت جلوی دهان است که باعث نهفتگی آن در سقف دهان یا ریشه دندان جلوی کناری می‌شود. نشانگر آن کج شدن تاج دندان جلویی کناری به سمت عقب دهان (دیستال) می باشد. برای تشخیص موقعیت دندان نیش نسبت به دندان جلویی کناری ممکن است از عکس پرتوی ایکس اکلوزال، محیطی و پانورامیک استفاده شود. درمان به صورت زیر است:
  • کشیدن دندان نیش شیری
  • درمان ارتودنسی

مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

آنکیلوز

مشکلات مربوط به بیرون زدن دندانها در کودکان

آنکیلوز وضعیتی است که مانع بیرون زدن دندان شده و یا دندان بیرون‌ زده فرو رفته و کوتاه‌تر از دندان‌های دیگر به نظر می‌رسد. علت آن جوش خوردن ریشه دندان به استخوان فک است. غالباً این وضعیت در دندان آسیاب بزرگ فک پایین (شکل زیر) و دندان‌هایی که دچار جراحت و آسیب شده ‌اند دیده می‌شود. دندان آنکیلوز می‌تواند به علت رشد استخوان پیرامون دندان باشد. آنکیلوز در عقب دهان ممکن است باعث کج شدن آسیاب بزرگ اول دندان به سمت جلوی دهان (مزیال) شود.

عدم تشکیل مادرزادی دندان

عدم تشکیل مادرزادی دندان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یک یا چند دندان و یا در موارد نادر هیچ یک از دندان‌ها (وضعیت این ماده به نام آنودنتی) به صورت مادرزادی تشکیل نشده است. در صورتی که یکی یا چند دندان تشکیل نشده باشند به آن هیپودنتی گفته می‌شود (شکل زیر) که وضعیتی نسبتاً شایع است. عدم تشکیل مادرزادی دندان در کودکان غالباً در دندانهای آسیاب کوچک دوم فک پایین، دندان جلویی کناری فک بالا و دندان آسیاب کوچک دوم فک بالا دیده می‌شود. عدم تشکیل مادرزادی دندان ممکن است یک ‌طرفه یا دو طرفه (متقارن و در هر دو طرف فک دندان) باشد. در صورتی که یک دندان شیری به صورت مادرزادی وجود نداشته باشد معمولاً دندان دائمی جایگزین آن نیز وجود ندارد. با این حال در صورتی که یک دندان شیری وجود دارد باز هم ممکن است دندان دائمی جایگزین آن وجود نداشته باشد.

در دندان بندی مختلط یا شیری برای حفظ فضای فک و جلوگیری از بسته شدن فضا می‌توان از دندان مصنوعی استفاده کرد. در دندان بندی دائمی با استفاده از پروتزهای ثابت یا ایمپلنت می‌توان جای خالی دندان را پر کرد و یا با درمان ارتودنسی فاصله را بست.