درمان ریشه (Root Canal) درمانی به منظور ترمیم و حفظ دندانی است که به شدت آسیب دیده و یا دچار عفونت شده به جای آنکه کشیده شود.
اصطلاح Root Canal از تمیز کردن کانال ها داخل ریشه ی دندان می آید. چند دهه ی پیش, درمان کانال ریشه اغلب دردناک بود اما با پیشرفت های دندانپزشکی و داروهای بی حس کننده ی موضعی, بیشتر افراد میزان اندکی از هر گونه درد هنگام درمان ریشه خواهند داشت؛ در واقع زندگی با یک دندان فاسد بسیار دردناک تر است.
جایگزین کانال ریشه شامل استخراج دندان آسیب دیده و جایگزینی آن با یک ایمپلنت دندانی، پل و یا پروتز متحرک پارسیل می باشد.
چرا ممکن است به درمان ریشه نیاز داشته باشیم؟
دندان یک هسته نرم به نام پالپ دندان دارد که این پالپ از تاج – بخش قابل مشاهده ی دندان – تا نوک ریشه دندان در استخوان فک گسترش یافته است. پالپ شامل اعصاب، عروق خونی و بافت همبند است. هنگامی که یک دندان ترک می خورد یا یک حفره عمیق پیدا می کند، باکتری ها می توانند وارد پالپ دندان شوند که در صورت عدم درمان، باکتری ها و مواد در حال پوسیدن می توانند منجربه یک عفونت جدی یا آبسه ی دندانی ، مرگ پالپ، از دست دادن استخوان و از دست دادن خود دندان شوند.
علائم و نشانه ها ممکن است شامل تورم در اطراف صورت و گردن ، وجود حفره در دندان ،دندان درد، تورم لثه و حساسیت به دما باشد.
شروع به کار در درمان کانال ریشه
درمان کانال ریشه معمولا توسط یک اندودنتیست یا یک دندانپزشک عمومی انجام می شود وبرای به یک تا 2 جلسه ویزیت برای درمان نیاز دارد.ابتدا باید با عکسبرداری از دندان از میزان آسیب آن آگاه شد؛ بعلاوه باید یک بی حسی موضعی برای کنترل درد انتخاب کرد که در مواردی که دندان دچار آبسه (abscessed) شده باشد باید از بی حسی قوی تری استفاده کرد.
در مرحله بعد یک ورق rubberlike بعنوان سد دندانپزشکی داخل دهان قرار داده می شود تا دندان را تمیز نگه دارد و از بزاق آن را حفظ کند. سپس ناحیه ی پوسیدگی برداشته می شود ویک حفره از تاج دندان به سمت پالپ ایجاد می شود و در نهایت با استفاده از ابزار کوچک دندان, پالپ آسیب دیده یا دارای عفونت برداشته می شود.
پاک کردن عفونت کانال
پس ازآنکه پالپ آسیب دیده برداشته شد، پالپ و کانال ریشه تمیزمی شود. ممکن است کانال تغییر شکل داده یا بزگتر شده باشد که این امر امکان دسترسی بهتر به منظور پرکردن آن را به دندانپزشک می دهد. قبل از پر کردن (ریشه) دندان, باید پاک از تمام عفونت ها وکاملا خشک باشد. برخی مواقع به منظور پاک کردن هر گونه عفونت داروها را داخل اتاقک پالپ و کانال ریشه قرار می دهند. ممکن است تا چند روز به منطور خشک شدن, دندان باز رها شود. اگر عفونت به خارج از دندان گسترش یافته باشد ، شما ممکن است آنتی بیوتیک تجویز نیاز شود. اگر کانال ریشه نیاز به چند بازدید داشته باشد ، با پر کردن موقت تاج از دندان ها وقسمت باقی مانده آن دربرابر بزاق محافظت می شود. از گاز گرفتن و یا جویدن تا زمانی که دندان تحت درمان و بازسازی است باید اجتناب شود.
پس از تمیز و خشک شدن, نوبت پر کردن داخل دندان- اتاقک پالپ خالی و کانال های ریشه- است. ممکن است در این مرحله به بی حسی اضافی نیاز نباشد. اگر یک پرکردگی موقت انجام شود این اجازه را به دندانپزشک می دهد تا با حذف آن, به داخل دندان دسترسی پیدا کند. ترکیب خمیر Sealer و لاستیک (rubber) برای پر کردن دندان استفاده می شود.
مرحله ی پایانی بازگرداندن دندان است و از آنجا که دندان به طور معمول پرکردگی وسیع دارد و به خاطر پوسیدگی وسیع تضعیف شده است, باید پر شود تا از آسیب های بعدی جلوگیری شود و بتواند عملکرد طبیعی خود را بدست آورد.
پس از درمان ریشه, دندان بازگشته شما باید به طور عادی کار کند و ظاهر دل انگیزی به شما بدهد. اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید, دندان ترمیم یافته شما یک عمر می تواند کارآیی داشته باشد. در چند روز اول پس از درمان ریشه دندان شما ممکن است حساس باشد که داروهای ضد درد می تواند کمک کننده باشد. اگر درد یا فشار طول کشید حتما در مورد آن با دندانپزشک خود صحبت کنید.