پالپیت دندان؛ روش های درمان و پیشگیری از آن

به عنوان والدین، شما تمام تلاش خود را می کنید تا اطمینان حاصل نمایید که وضعیت و عادات دهان و دندان های کودک شما در بهترین حالت ممکن باشند- به معنای مسواک زدن، کشیدن نخ دندان، و داشتن رژیم غذایی سالم برای دهان. با این حال، گاهی اوقات علیرغم بهترین تلاش هایی که شما می کنید، مشکلات دندانی برای کودک شما بوجود می آیند. اگر کودک شما دندان درد را تجربه می کند، ممکن است مشکل او پالپیت باشد. شاید این لغت ترسناک به نظر برسد، اما پالپیت قابل درمان است. ممکن است شما به این فکر کنید که “اصلاً پالیپت چیست؟” به خواندن این مقاله ادامه دهید تا با این مفهوم بیشتر آشنا شوید.

پالپیت چیست؟

پالپیت عموماً تحت عنوان دندان درد شناخته می شود، و زمانی بوجود می آید که واکنش التهابی داخل پالپ دندان رخ دهد. پالپ دندان بافت اسفنجی و نرمی متشکل از اعصاب و عروق خونی درون بخش داخلی دندان است که مسئولیت فراهم آوردن مواد مغذی لازم برای دندان ها را به عهده دارد. اگر باکتری موجب عفونی شدن فضای داخلی پالپ شود، بدن با افزایش جریان خون و بزرگ شدن عروق خونی واکنش نشان می دهد. این واکنش در دیگر بخش های بدن خوب عمل می کند، زیرا فشار می تواند درون بافت های مجاور پخش شود. با این حال، پالپ مانند بقیه بافت های بدن نیست؛ زیرا توسط عاج محکم دندان در بر گرفته شده است. از آنجا که جایی برای پخش کردن فشار وجود ندارد، افزایش جریان خون منجر به بروز درد خواهد شد.

دو نوع پالپیت وجود دارد، و نوع پالیت روی چگونگی درمان آن تأثیر خواهد گذاشت. در پالپیت بازگشت پذیر، اگر فشار برداشته شود، پالپ قادر به بهبود یافتن است. در پالیپت بازگشت ناپذیر پالپ نمی تواند بهبود پیدا کند و نیاز به درمان خواهد داشت.

پالپیت دندان

علل بروز پالپیت کدامند؟

علل بروز پالپیت می توانند متفاوت باشند، اما در بیشتر موارد، پالپیت منجر به پوسیدگی دندان ها یا آسیب به دندان خواهد شد. به نظر می رسد علل بروز پالپیت های بازگشت پذیر و بازگشت ناپذیر از نظر وخامت با یکدیگر متفاوت باشند.

برخی از علل پالپیت بازگشت پذیر عبارتند از:

• پوسیدگی های دندانی که به عصب دندان نرسیده اند.
• برخی فرایند های دندانپزشکی ممکن است منجر به بروز تروماهای دندانی شوند. دریل کردن برای آماده سازی فرایندهایی مانند روکش یا پر کردن دندان، اعمال فشار زیاد روی دندان ها در طول فرایندهای ارتودنتیک، و خراش دادن ریشه های دندان ها در طول پاکسازی دندان ها از این جمله حوادث هستند.
• شکستن مینای دندان.
• پالپیت در نتیجه علل حرارتی در موقعیت هایی اتفاق می افتد که مثلاً هنگام فرایندهای دندانپزشکی مانند آماده سازی حفره دندان برای درمان پوسیدگی های دندان، گرمای زیادی آزاد می شود، یا گرمایی که در طول پولیش کردن پر کردن دندان تولید می شود.

از سوی دیگر، پالپیت بازگشت ناپذیر می تواند در نتیجه مشکلات زیر بروز پیدا کند.

• پوسیدگی یا تخلیه ای که خیلی نزدیک به پالپ دندان اتفاق می افتد.
• افزایش یا کاهش جریان خون به پالپ در نتیجه تروما یا درمان ارتودنتیک. پالپیت در نتیجه آسیب های مکانیکی اغلب به خاطر تروماهای دندانی اتفاق می افتد که بیشتر بین کودکان شایع است. برخی عادات مانند براکسیسم (دندان قروچه)، جویدن ناخن، یا جویدن اشیاء با دندان ها از جمله علل تروماهای دندانی هستند.
• پوسیدگی های عمیق دندانی که تا داخل پالپ دندان ادامه پیدا می کنند.

علل بروز پالپیت می توانند روی وخامت شرایط تأثیر بگذارند. وقتی پوسیدگی های دندانی، شکستگی ها، یا ترک خوردگی ها، تا عمق دندان نفوذ کرده باشند که توانسته باشند ریشه دندان را تحت تأثیر قرار دهند، این منجر به موارد وخیم تر و احتمالاً بازگشت ناپذیر پالپیت خواهد شد.

پالپیت دندان

علائم و نشانه های پالپیت دندان کدامند؟

علائم و نشانه های پالپیت دندان، بسته به نوع آن، می توانند متفاوت باشند. به طور کلی، اگر دندان های شما هنگام قرار گرفتن در معرض محرک های گرما، سرما، یا شیرینی، درد را تجربه کنند و چند ثانیه پس از آن از بین برود، می توانید پالپیت بازگشت پذیر را شناسایی نمایید.

در مقایسه با علائم و نشانه های پالپیت بازگشت پذیر، علائم و نشانه های پالپیت بازگشت ناپذیر شدیدتر و متفاوت هستند. علائم و نشانه های مختلفی وجود دارند، از جمله:

• درد متوالی و مداوم دندان، که معمولاً ماهیت ناشناخته و ضربان دار دارند.
• دندان هنگام لمس شدن درد دارد.
• درد و حساسیت مداوم پس از قرار گرفتن در معرض گرما، سرما، یا قند.
• درد و حساسیت در فک اطراف دندان ها.
• تورم فک یا صورت.
• تب.
• درد دندان آنقدر شدید باشد که شب ها باعث شود از خواب بیدار شوید.
• در موارد وخیم تر، آبسه دندان.

بسته به نوع و وخامت پالپیت، علائم آن می توانند متفاوت باشند:

پالپیت دندان

درمان پالپیت بازگشت پذیر

چگونگی درمان پالپیت به نوع پالپیت موجد بستگی دارد. دندانپزشک کودک شما با انجام یک دسته تست های خاص مشخص خواهد نمود آیا پالپیت بازگشت پذیر است یا بازگشت ناپذیر. معمولاً، تست محرک انجام می شود تا مشخص شود دندان به محرک های گرما، سرما، و شیرینی چگونه واکنش نشان می دهد. دردی که به سرعت پس از برداشتن محرک از بین می رود، به طور کلی نشانگر وجود پالپیت بازگشت پذیر است.

علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک شما از تست پالپ الکتریکی برای بررسی وضعیت سلامت دندان ها استفاده نمود. دندانپزشک مقداری خمیر رسانا روی دندانی که قرار است تست شود قرار خواهد داد، سپس از تستر برای انتقال جریان برق اندک به دندان استفاده خواهد شد. اگر پالپ عادی باشد، واکنش خفیفی به جریان خواهد داشت که به محض برداشته شدن ادامه نخواهد داشت. واکنش پالپیت چیست؟ اگر پالپیت وجود داشته باشد، در مقایسه با دندان طبیعی، واکنش شدیدتر و دردناک تری به جریان وجود خواهد داشت. اگر درد خفیف باشد، و پس از چند ثانیه از بین برود، به طور کلی نشان دهنده وجود پالپیت بازگشت پذیر است. اگر تست منجر به بروز درد شدید شود که بیشتر از 30 ثانیه طول بکشد، این احتمال وجود دارد که دندان پالپیت بازگشت ناپذیر دارد. اگر دندان اصلاً به جریان الکتریکی واکنش نشان ندهد، به این معناست که احتمالاً پالپ از دست رفته و دچار نکروز (مرگ) شده است.

پالپیتی که بازگشت پذیر است چیست؟ به این معناست که التهاب پالپ واکنشی به یک عامل حساسیت زا است. وقتی این عامل حساستی زا برداشته می شود، پالپ به وضعیت عادی و سلامت خود برخواهد گشت. معمولاً، پالپیت بازگشت پذیر ناشی از پوسیدگی های دندانی است. دندانپزشک کودک شما می تواند پوسیدگی های دندان را تخلیه کند و یک ماده پر کننده داخل دندان اعمال کند، و التهاب پالپ از بین خواهد رفت.

اگر پالپیت بازگشت پذیر بدون درمان باقی بماند اغلب می تواند وخیم تر شود و به پالپیت بازگشت ناپذیر تبدیل شود. اگر کودک شما از درد یا حساسیت دندان شکایت دارد، فوراً او را نزد دندانپزشک ببرید.

پالپیت دندان

درمان پالپیت بازگشت ناپذیر

اگر یک محرک و یا تست الکتریکی پالپ مشخص نماید که دندان کودک شما از خود واکنش دردناک طولانی نشان می دهد، به این معناست که این احتمال وجود دارد که پالپیت بازگشت ناپذیر باشد. احتمالاً دندانپزشک کودک شما عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس خواهد گرفت تا تشخیص خود را تأیید کند. درمان پالپیت بازگشت ناپذیر پیچیده تر از درمان پالپیت بازگشت ناپذیر است، و چگونگی درمان پالیپتی از این نوع نیاز به پالپ تراپی یا درمان ریشه دارد.

درمان ریشه (عصب کشی) روی دندان های دائمی بالغ انجام می شود تا پالپ عفونی تخلیه شود. در طول این فرایند کودک بی حس می شود، و دم اطراف دندان قرار می گیرد تا منطقه اطراف آن عاری از هر گونه بزاقی بماند. دندانپزشک سوراخی داخل تاج دندان ایجاد خواهد کرد سپس با استفاده از ابزارهای دقیق پالپ عفونی و باکتری را از داخل دندان تخلیه خواهد کرد. سپس دندانپزشک داخل دندان را پاکسازی خواهد کرد تا اطمینان حاصل نماید که هیچ چیز باقی نمانده باشد.

پس از پاکسازی دندان، دندانپزشک حفره ای که اکنون خالی شده است را با ماده ای به نام گاتا پرکا همراه با سمان پر خواهد کرد. وقتی دندان پر شد، دندانپزشک روی آن روکش قرار خواهد داد تا از آن محافظت نماید.

پالپ تراپی فرایندی مشابه درمان ریشه است، تنها پالپ تراپی روی دندان شیری کودک شما انجام می شود. دندانپزشک کودک شما سوراخی درون دندان ایجاد خواهد کرد تا پالپ عفونی و باکتری ها را تخلیه نماید، درست مانند درمان ریشه. با این حال، در پالپ تراپی، ریشه دندان دست نخورده باقی می ماند، در حالی که در درمان ریشه ریشه کنار پالپ برداشته می شود. پس از پالپ تراپی، روی دندان روکش قرار داده خواهد شد.

پس از درمان پالپیت، با پالپ تراپی یا درمان ریشه، به مدت چند روز ممکن است مقداری درد و ناراحتی وجود داشته باشد که می تواند با داروهای OTC مانند ناپروکسن درمان شود. با دندانپزشک خود صحبت کنید تا ببینید کدام گزینه برای کاهش درد بهتر است.

پالپیت دندان

چگونه می توان از پالپیت پیشگیری نمود؟

پیشگیری از پالپیت چیست؟ از آنجا که اکثر موارد پالپیت ناشی از پوسیدگی دندان هستند، به این معناست که پیشگیری از بروز پالپیت در حقیقت تلاشی است برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها. به منظور سالم نگه داشتن و عاری نگه داشتن آن از پوسیدگی، مهم ترین کاری که می توان انجام داد دنبال کردن اقدامات درست بهداشتی دهانی است، که عبارتند از:

• دو مرتبه مسواک زدن دندان ها در طول روز، به اضافه لثه ها و زبان.
• یک مرتبه کشیدن نخ دندان.
• تعویض مسواک، هر سه ماه یک مرتبه.
• داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل غنی از کلسیم و ویتامین ها.
• پرهیز از غذاهای پر قند و نشاسته ای.
• دو مرتبه مراجعه به دندانپزشک برای پاکسازی مرتب.
• از دندانپزشک کودک خود راجع به انجام فلوراید تراپی منظم سؤال بپرسید.
• برای کودکان، به فکر استفاده از سیلانت های دندانی باشید.

با انجام همه کارهایی که به سالم نگه داشتن دندان ها کمک می کنند، شما در تلاش هستید تا پالپیت را دور نگه دارید. البته، همه پالپیت ها قابل پیشگیری نیستند. اگر به دندان های شما آسیب وارد شود، علیرغم تلاش های زیاد شما ممکن است پالپیت اتفاق بیفتد.

اکنون که پاسخ پرسش “پالپیت چیست؟” را می دانید، می دانید باید به دنبال چه چیزی باشید. اگر متوجه شدید که کودکتان درد یا حساسیت دندان یا هر علامت و نشانه شایع دیگری را تجربه می کند حتماً هر چه سریع تر او را نزد دندانپزشک ببرید. اگر کودک شما پالپیت بازگشت پذیر دارد، درمان فوری ممکن است بتواند از پیشرفت آن و تبدیل آن به پالپیت بازگشت ناپذیر جلوگیری نماید. و اگر کودک شما در حال حاضر از پالپیت بازگشت ناپذیر رنج می برد، با درمان هر چه سریع تر آن می توانید از مرگ و از دست رفتن احتمالی آن پیشگیری نمایید. در هر صورت، بهترین راه برای پیشگیری از بروز مجدد مشکل پالپیت این است که اطمینان حاصل شود کودک به درستی از دندان های خود مراقبت می کند تا از بروز پوسیدگی دندان ها پیشگیری شود. بخشی از این کارهای روتین عبارتند از دو مرتبه چکاپ و پاکسازی در طول سال، بنابراین همین امروز برای بردن کودک خود نزد دندانپزشک وقت بگیرید.