آفت دهان، زخم باستانی پردردسر

آفت یکی از بیماری هایی است که قرن‌ها است بشر را به دردسر انداخته است. آفت از کلمه یونانی «آفتا» به معنی زخم مشتق شده است. در کتاب پزشکی بقراط حکیم درباره این بیماری و راه های درمان آن صحبت شده است. تحقیقات نشان داده تقریبا ۲۰ درصد از مردم در کل دنیا آفت می‌زنند. این رقم در برخی جوامع ۵ درصد بوده ودر برخی به ۶۶ درصد نیز می‌رسد. بنابراین می‌توان آن را شایع‌ترین بیماری مخاط دهان در کل دنیا نامگذاری کرد. اغلب مردم تا پیش از ۳۰ سالگی یکبار آفت را تجربه کرده‌اند.

آفت دهان، زخم باستانی پردردسر

این زخم ها گرد یا بیضی بوده و به رنگ زرد خاکستری با حاشیه قرمز و تا حدی برجسته دیده می شوند. از نظر محل، بیشتر قسمت قدامی حفره دهان مبتلا می شود و محل شایع آن پشت لب ها – مخاط گونه، کف دهان، زیر و کناره های زبان می باشد. این زخم ها کمتر به کام، حلق، لثه چسبیده و روی زبان را مبتلا می سازند. غالب افراد در زیر سن 40 سالگی حداقل یک یا چند بار به آن مبتلا شده، ولی سن شیوع آن، دهه دوم زندگی می باشد و زن ها بیشتر از مردان به آن دچار می شوند. زخم های آفتی اغلب دردناک بوده و با تماس با غذا و نوشیدن مایعات محرک (ترشی و ادویه دار) درد آن تشدید می گردد. بخصوص اگر زبان گرفتار شده باشد که در این صورت علاوه بر غذا خوردن، ممکن است صحبت کردن نیز مشکل شود.

آفت دهان، زخم باستانی پردردسر

از علل عمده ایجاد این ضایعه می توان به دلایل زیر اشاره کرد:

1. کمبود ویتامین B12 و آهن: از مهم‌ترین علل آفت دهان ، کمبود ویتامین B12 و آهن می باشد که بهترین راه درمان در این افراد رعایت یک رژیم غذایی مناسب همراه با گوشت قرمز است و مکمل‌های آهن به عنوان روش درمانی به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
2. اختلالات هورمونی. بعضا در خانم هایی که قرص های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند دیده شده. در دوران قاعدگی در خانمهای مستعد نیز آفت شایع است.
3. حساسیت های غذایی: آلرژی به بعضی از مواد غذایی همچون فندق، گردو، شکلات، عسل، گوجه فرنگی، توت فرنگی، آدامس و بعضی از خمیر دندان‌ها با وجود این که نمی تواند عامل اولیه در ایجاد آفت ها باشند ولی حداقل به عنوان یک عامل مستعد کننده می‌توانند در بروز ضایعات آفتی موثر باشند.
4. آسیب دیدن خفیف مخاط حفره دهان به واسطه درمان های دندانپزشکی، مسواک زدن شدید، گاز گرفتن و خوردن غذاهای داغ، تند و پرادویه
5. استرس‌های روحی

آفت دهان، زخم باستانی پردردسر

به طور کلی زخم‌های آفتی را به 4 گروه می‌توان تقسیم نمود:

1. آفت مینور: شایع ترین شکل بیماری می باشد و 80% موارد را شامل می شود و به صورت دوره هایی از زخم های منفرد یا متعدد با اندازه ای کمتر از 1 سانتی متر بروز می کنند که در طی 7 تا 14 روز بهبود می یابند. در این نوع آفت ، درد خفیف تا متوسط است و معمولاً اسکار نیز ایجاد نمی شود.
2. آفت ماژور یا بیماری ساتن(Suttons Disease): این نوع آفت 10% موارد را شامل می شود و زخم ها در این شکل بزرگتر (بیش از 2 سانتی متر) و عمیق تر می باشند. درد معمولاً شدید است و بهبودی در طی 2 تا 4 هفته ایجاد می شود که اغلب با اسکار همراه است.
3. زخم آفتی تبخالی شکل (Herpetiform): این نوع آفت نیز حدود 10% از بیماران را شامل می‌شود.
4. زخم‌های وابسته به سندرم‌ها که از جمله علایم سندرم بهجت یا سندرم رایتر هستند.

آفت دهان، زخم باستانی پردردسرآفت دهان، زخم باستانی پردردسر

درمان آفت دهان

شستشوی دهان با محلول رقیق جوش شیرین به تسکین درد کمک می کند. بعلاوه می توان پماد یا ژل بی حس کننده که بدون نسخه پزشک قابل تهیه است بر روی زخم استفاده کرد. گذاشتن یک تکه یخ بر روی زخم نیز باعث تسکین درد می شود. چرخاندن دهانشویه‌های ضدعفونی کننده در نواحی مبتلا به آفت می‌تواند باعث کاهش درد این زخم شود. این قبیل دهانشویه‌ها با ضدعفونی کردن سطح زخم برای مدت قابل توجهی درد آن را ساکت می‌کنند. تنها اشکال این روش سوزش شدید دهان در هنگام چرخاندن مایع در دهان است که برخی از بیماران قادر به تحمل آن نیستند اما اگر بتوانید ۳۰ ثانیه این سوزش را تحمل کنید آنوقت تا مدت زیادی درد نخواهید داشت.

راه دیگر استفاده از شربت دیفن هیدرامین است که بخصوص قبل از خوردن غذا می‌توانید از آن استفاده کنید.