هنگامی که دندان به طور کامل از لثه و استخوان بیرون نمیزند و بخشی از آن در زیر لثه باقی میماند، به آن دندان نهفته یا نیمه نهفته گفته میشود. در صورتی که بخشی از دندان از لثه بیرون زده باشد به آن نیمه نهفته و در صورتی که هیچ بخشی از آن از لثه خارج نشده باشد به آن نهفته گفته میشود.
در دوران نوزادی دندانها شروع به بیرون زدن از لثه میکنند. به دندانهایی که در این سن بیرون میزنند دندان شیری گفته میشود. در حدود شش یا هفت سالگی فرایند جایگزینی دندانهای شیری با دندانهای دائمی شروع میشود و دندانهای دائمی شروع به بیرون زدن از لثه میکنند.
با این حال گاهی اوقات عواملی باعث میشوند دندان نتواند به طور کامل از لثه خارج شود. نهفتگی دندان معمولا در دندانهای عقل اتفاق میافتد. دندان عقل عقبی ترین دندان در دهان و آخرین دندانی است که رشد میکند. از آنجایی که دندان عقل یک دندان آسیاب بزرگ محسوب میشود به آن آسیاب یا مولر سوم نیز گفته میشود. زمان بیرون زدن دندانهای عقل حدود ۱۷ تا ۲۱ سالکی است.
در بسیاری از موارد دندان از استخوان خارج شده است اما در بافت لثه گیر کرده اما گاهی اوقات نیز ممکن است دندان در داخل استخوان گیر کرده باشد.
متداولترین علت نهفتگی دندان کمبود فضا در قوس دندانی و شلوغی فضا است. به همین علت معمولاً دندانهای عقل که آخرین دندان در حال رشد هستند با کمبود فضا مواجه شده و نهفته میمانند. علت کمبود فضا ممکن است کوچک بودن فک یا بزرگ بودن دندانها باشد. در چنین شرایطی دندانها هنگام بیرون زدن ممکن است چرخیده یا انحراف پیدا کنند یا تلاش کنند از جای دیگری بیرون بزنند. گاهی اوقات نیز موانعی بر سر راه بیرون زدن دندانها جا دارد.
اگر چه نهفتگی دندان معمولاً بدون درد است و به خودی خود مشکلی ایجاد نمیکند، اما در برخی موارد برای دندانهای مجاور مشکل ایجاد کرده و باعث عفونت لثه میشود. دندان نهفته در تلاش برای بیرون زدن به دندانهای مجاور فشار وارد میکند. این فشار ممکن است باعث تخریب و بازجذب ریشه دندانهای مجاور شود یا آنها را کج کرده و باعث ناهمراستایی دندانها شود. در صورتی که بخشی از دندان نهفته بیرون بزند ذرات غذا، پلاک و باکتریها در بین دندان و لثه به راحتی گیر میکنند. تمیز کردن این نواحی به خصوص در صورتی که در عقب دهان باشد دشوار بوده و دسترسی مسواک به آنها سخت است. به همین علت باکتریها تجمع یافته و باعث التهاب و عفونت لثه و همچنین پوسیدگی دندان میشوند. اغلب این وضعیت را با بوی بد دهان تجربه میکنید. به این وضعیت پری کرونیت گفته میشود. پوسیدگی دندان یا عفونت لثه ممکن است گسترش یافته و دندانهای مجاور را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
دندان کاملاً نهفته ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکند اما دندانی که به صورت نیمه نهفته بیرون زده است علائمی از جمله بوی بد دهان، درد یا حساسیت به لمس، دشواری باز شدن دهان، سردرد یا فک درد طولانی، قرمزی و تورم لثه اطراف دندان نیمه نهفته و مشکلات دیگر را ممکن است ایجاد نماید.
دندانپزشک به دنبال تورم بافتها در اطراف ناحیه ای که یک دندان بیرون نزده یا به صورت نیمه بیرون زده است میگردد. دندان نهفته ممکن است دندانهای مجاور را تحت فشار قرار داده باشد. لثه اطراف آن ممکن است علائم عفونت مانند قرمزی، ترشحات و حساسیت به لمس را نشان دهد. برای تأیید تشخیص از عکس پرتوی ایکس دندانپزشکی استفاده میشود.
عوارض احتمالی نهفتگی دندان چیست؟
عوارض آن شامل موارد زیر میباشد: