آیا ریشه دندان ها می توانند دوباره رشد کنند؟

از دست دادن دندان یک اتفاق ناخوشایند زندگی است که اکثر افراد می خواهند از آن اجتناب کنند. اما گاهی اوقات، حتی با درمان ریشه، دندانی که در ابتدا قابل نجات به نظر می رسید، در نهایت به کشیدن نیاز دارد. این اتفاق اغلب زمانی رخ می دهد که دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است مجدداً عفونی شود یا به درمان مجدد نیاز داشته باشد.

قابل درک است، که این امر بسیاری از بیماران را به این فکر وا می دارد- که آیا ممکن است ریشه ها دوباره رشد کرده، و به درمان اضافی نیاز داشته باشند؟ بیایید عمیق تر به آناتومی ریشه ها، آنچه در طول درمان ریشه رخ می دهد، روند بهبودی پس از آن و عواملی که بر پیش آگهی و طول عمر دندان های درمان شده با درمان ریشه تأثیر می گذارند، بپردازیم.

آناتومی ریشه دندان

دندان ها توسط ریشه هایی که به داخل حفره ها کشیده می شوند، درون استخوان فک محکم می شوند. ریشه ها تکیه گاه و منبع تغذیه دندان ها را فراهم می کنند.

ترکیب بندی

• سمنتوم- بافت معدنی شده ای که سطح خارجی ریشه را پوشش می دهد. سختی آن کمتر از مینای دندان است. به چسبیدن الیاف لیگامان پریودنتال به ریشه کمک می کند.
• عاج- بافت سخت و کلسیفیه شده ای که قسمت عمده ریشه را تشکیل می دهد. کمتر از مینا معدنی شده و کانال های میکروسکوپی به نام توبول های عاجی دارد.
• پالپ- بافت همبند نرم حاوی عروق خونی، اعصاب و لنفاوی است. در محفظه پالپ و کانال های ریشه یافت می شود.

انواع ریشه

دندان ها بسته به عملکردشان تعداد و ساختار بندی ریشه های آنها متفاوت است:

• دندان های پیشین- ریشه مخروطی تکی.
• دندان های نیش- ریشه محکم تکی، بلندترین دندان ها داخل دهان. به تکیه دادن دندان ها کمک می کنند.
• دندان های پرمولر- معمولاً دو ریشه دارند که گاهی در قالب یک ریشه به یکدیگر جوش خورده اند.
• دندان های مولر- دو یا سه ریشه دارند. دندان های مولر فک بالا سه ریشه دارند- یکی پالاتال و دو باکال. دندان های مولر فک پایین دو ریشه دارند- یکی مزیال و دیگری دیستال. تفاوت های دیگر ریشه نیز امکان پذیرند.

عملکردهای کلیدی

ریشه دندان دندان ها را قادر می سازد:

• از طریق الیاف پریودنتال لیگامان به استخوان تکیه کنند.
• محرک های حسی مانند دما و فشار را انتقال دهنند.
• راه هایی برای تغذیه برای رسیدن به عاج و پالپ را فراهم می کنند.

درمان ریشه

طی درمان ریشه بافت پالپ عفونی از داخل ریشه ها خارج می شود تا دندان از کشیدن نجات داده شود.

دلایل درمان ریشه

• پوسیدگی عمیق دندان
• تروما باعث نکروز پالپ می شود.
• شکستگی دندان ها باعث دو نیم شدن پالپ می شود.
• اقدامات دندانپزشکی تکراری قبلی

فرایند درمان ریشه

• به محفظه پالپ دسترسی ایجاد می شود و منافذ کانال ریشه تعیین محل می شوند.
• قطعات و بقایای بافت پالپ تخلیه می شوند.
• برای تسهیل ضد عفونی کردن، کانال ها با فایل شکل داده می شوند.
• با استفاده از مواد شوینده مانند هیپوکلریت سدیم ضد عفونی می شود.
• کانال ها با مواد لاستیکی خنثی (گوتاپرکا) پر می شوند.
• حفره دسترسی با ترمیم موقت و سپس دائمی آب بندی می شود.

هدف، تمیز کردن، شکل دادن، ضد عفونی کردن و پر کردن کل سیستم کانال ریشه و در عین حال حفظ ساختار دندان اطراف است.

بهبودی پس از درمان ریشه

بهبودی بلافاصله بعد از درمان ریشه آغاز می شود و ممکن است 6 تا 12 ماه طول بکشد تا کامل شود.

چه چیزی بهبود می یابد؟

• پریودنتیت آپیکال: التهاب انتهای ریشه ناشی از عفونت پالپ. از طریق از بین بردن باکتری ها برطرف می شود.
• تحلیل رفتن استخوان: نقایص استخوانی ناشی از تحلیل التهابی از طریق رسوب استخوان جدید بهبود می یابد.
• الیاف پریودنتال: پس از ریشه کن شدن عفونت، به عرض طبیعی باز می گردد.
• لامینا دورا (لایه سخت): خطوط پرتو نارسان در اطراف ریشه ها بازسازی می شوند.
• ضایعات/ آبسه های پری آپیکال: از طریق رسوب سلول های استخوانی بهبود می یابند.

چه چیزی بهبود نمی یابد؟

• اعصاب: بافت پالپ حسی تخلیه شده دوباره رشد نمی کند.
• تأمین خون: زنده بودن پالپ قابل بازیابی نیست.
• عاج: بعد از آسیب دیدگی نمی تواند بازسازی یا ترمیم شود.
• بافت پالپ: پس از نکروز و تخلیه شدن، بازسازی نمی شود.

ویژگی های طبیعی مانند الیاف پریودنتال و لامینا دورا پس از درمان ریشه بازسازی می شوند. اما پالپ حیاتی باز نمی گردد.

عوامل مؤثر بر پیش آگهی

عوامل متعددی بر پیش آگهی طولانی مدت دندان هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند تأثیر می گذارند:

درمان اولیه موفق

• از بین بردن کامل باکتری، التهاب و عفونت
• تمیز کردن، شکل دهی، ضد عفونی کردن و مهر و موم درست کانال
• هیچ خطای ایتروژنیک مانند سوراخ، لبه یا جداسازی ابزاری وجود ندارد

ترمیم کافی تاج

• از آلودگی مجدد باکتریایی فضای کانال جلوگیری می کند.
• از دندان در برابر شکستگی محافظت می کند.

نوع و محل دندان

• دندان های قدامی نسبت به دندان های مولر نتایج بهتری دارند.
• دندان هایی که عملکرد حیاتی دارند، نرخ کشیدن آنها کمتری است.

عوامل بیمار

• حفظ بهداشت دهان بر موفقیت تأثیر می گذارد.
• شرایط پزشکی مانند دیابت بر پیش آگهی تأثیر می گذارند.

درمان دقیق، ترمیم مناسب، و بهداشت خوب دهان، نتایج را برای دندان هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند، بهینه می کنند.

آیا ریشه ها پس از درمان می توانند بازسازی شوند؟

بافت پالپی که در طول درمان ریشه برداشته می شود، در داخل کانال های تمیز و پر شده، بازسازی نمی شود یا رشد نمی کند. علت این است که:

• پالپ حاوی سلول های زنده مورد نیاز برای بازسازی است. اینها در طول درمان تخلیه می شوند.
• یک منبع خونرسانی خوب برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن نیاز است. اما عروق خونی آپیکال در حین خروج پالپ قطع می شوند.
• عاج و سمنتوم بی اثر هستند، بنابراین نمی توانند در بهبود یا رشد مجدد بافت مشارکت داشته باشند.
• مواد پرکننده تمام راه های رشد بافت را مسدود می کنند.

با این حال، در برخی موارد، استخوان اطراف نوک ریشه می تواند در قالب نقص های کوچک تکثیر شود:

• تحلیل آپیکال ممکن است باعث رسوب استخوان در انتهای کانال شود.
• کانال های جانبی می توانند به رشد سلول های پریودنتال اجازه دهند که دچار نقص شوند.

به طور کلی، بازسازی قابل توجه پالپ پس از درمان ریشه رخ نمی دهد. استخوان ممکن است نقایص جانبی را پر کند اما نمی تواند جایگزین بافت زنده پالپ شود.

نتیجه گیری

دندان هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند نمی توانند بافت پالپ جدیدی را در داخل کانال های تمیز و پر شده بازسازی کنند. گرچه ممکن است استخوان به طور بالقوه نقائص جانبی نزدیک اپکس (نوک) را پر کند، اما بازسازی پالپ به صورت قابل توجه اتفاق نمی افتد. با این حال، بافت های اطراف ریشه مانند الیاف پریودنتال پس از درمان موفق ریشه بهبود می یابند و بازسازی می شوند. با ترمیم و مراقبت مناسب، دندان هایی که تحت درمان اندودانتیک قرار گرفته اند می توانند بدون نیاز به درمان مجدد، در دراز مدت عمل کنند. معاینات منظم دندان به حفظ سلامت دندان های درمان شده با درمان ریشه کمک می کنند.

پرسش های متداول

چرا دندان های درمان شده با ریشه ممکن است به درمان مجدد نیاز داشته باشند؟

دلایل نیاز به درمان مجدد ریشه عبارتند از:

• عفونت باکتریایی باقیمانده
• آناتومی کانال به اندازه کافی شناسایی یا درمان نشده است
• ترمیم کرونال معیوب که امکان عفونت مجدد را فراهم می کند
• ترک ها یا شکستگی های شناسایی نشده
• ترومای جدید باعث بروز عفونت دیگری شده است.

میزان موفقیت درمان اولیه ریشه چقدر است؟

با تکنیک های مدرن، درمان اولیه ریشه بر اساس بهبود رادیوگرافیک و عدم وجود علائم، نرخ موفقیت این درمان بیش از 90 درصد است. ابزار دقیق، ضد عفونی کردن و انسداد مناسب موفقیت را بهبود می بخشد.

آیا محل کشیدن دندان می تواند به طور کامل ترمیم و بازسازی شود؟

آری، بعد از کشیدن دندان، حفره با لخته خون پر می شود و به تدریج استئوبلاست ها با استخوان بافته شده جایگزین آن می شوند. این بعداً بازسازی می شود و به استخوان تیغه ای بالغ تبدیل می شود. این مکان می تواند ساختار طبیعی استخوان را به طور کامل بازسازی کند.

آیا دندان های درمان شده با درمان ریشه به مراقبت خاصی نیاز دارند؟

آنها به قرار دادن به موقع ترمیم قطعی کرونر نیاز دارند. همچنین هنگام جویدن ملایم باشید زیرا این دندان ها بدون رطوبت و کلاژن پالپ شکننده تر می شوند. در غیر این صورت می توانند مانند دندان های طبیعی عمل کنند.

چه چیزی باعث از دست رفتن دندان درمان شده با درمان ریشه می شود؟

علل عبارتند از شکستگی ناشی از تروما یا پوسیدگی تحت ترمیمی که نشتی دارد، آناتومی کانال درمان نشده، نشت به تاج دندان ناشی از ترمیم معیوب، و پوسیدگی مکرر که باعث ایجاد عفونت جدید می شود. تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به صورت سالانه به تشخیص زود هنگام مشکلات کمک می کنند.