فرنوم و فرنکتومی در دندانپزشکی

گاهی اوقات مشکلات دندانی علت هایی فراتر از خود دندان ها دارند- شاید مشکل دندانی شامل لثه ها، استخوان فک، ماهیچه های صورت، زبان، بافت های اطراف و غیره باشد، و این فهرست ادامه دارد. اتفاقات زیادی اطراف دندان ها رخ می دهد که کمک می کنند در طول شب و روز عملکرد درستی داشته باشند. هر دندان، استخوان، و بافتی وظیفه ای برای انجام دادن دارد.

 

فرنوم چیست؟

فِرنوم frenum یک تکه پوست گوشت مانند است که یک عضو را به بافت مجاور خود متصل می کند. در بدن و از جمله داخل دهان فرنوم های مختلفی وجود دارند. فرنوم های داخل دهان گونه ها، زبان، و لب ها را به لثه های منطقه اطراف خود متصل می کنند. دو فرنوم خیلی معمول عبارتند از:

فرنوم زبانی: فرنومی است که زبان را به کف دهان متصل می کند. گاهی اوقات این فرنوم تا جلوی زبان امتداد پیدا می کند و منجر به بوجود آمدن “گره زبانی” می شود.

فرنوم لبی: این نوع فرنوم لثه ها و لب بالا را درست در بالای دو دندان وسط جلوی دهان به یکدیگر متصل می کند. وقتی لب خود را بالا می آورید یا زبان خود را بین دندان ها و لب خود می کشید می توانید آن را احساس کنید. شاید انتخاب چنین لغتی برای چنین بخش کوچکی از بدن انسان بامزه باشد. اما آنچه ممکن است ندانید این است که فرنوم بسته به اندازه و محل خود می تواند دهان را به طرق مختلفی تحت تأثیر قرار دهد.

همه فرنوم ها شبیه یکدیگر نیستند. یک فرنوم کوتاه ممکن است کار خود را بیش از حد لزوم انجام دهد، در حدی که منجر به بروز مشکلات بزرگی شود. کارهای ساده ای مانند حرف زدن و غذا خوردن دردناک خواهند شد، در حالی که فاصله بین دندان ها و دیگر مشکلات زیبایی نیز در زندگی روزمره و سطح اعتماد به نفس فرد نیز اختلال بوجود خواهد آورد.

 

فرنکتومی چیست؟

فِرِنِکتومی frenectomy  عبارت است از برداشتن بافت فرنوم. خوشبختانه، بسیاری از افراد به سرعت از مزایای یک فرنکتومی موفقیت آمیز برخوردار می شوند. فرایند واقعی معمولاً تنها چند دقیقه طول می کشد و تکمیل آن نسبتاً ساده است. گرچه جراحی است، اما بیمار از روز بعد با کمترین ناراحتی می تواند به کارهای روزمره خود بپردازد.

به طور مختصر، پزشک بافتی که قرار است جراحی شود را بی حس می کند و برشی ایجاد می کند تا فرنوم رها شود- دیگر مثل قبل بسته نخواهد بود، یا معمولاً آن را به طور کامل خارج می سازد. تنها بسته به اندازه و وخامت وضعیت بافت فرنوم بخیه لازم است. در تکنیک های جدیدتر “جراحی” از لیزر استفاده می شود، که باعث می شود آسیب کمتری به بافت وارد شود، کمتر منجر به خونریزی شود تا بهبود پس از جراحی بهتر پیش رود.

چرا لازم است جراحی فرنکتومی انجام شود؟

فرنکتومی ها معمولاً روی لب بالا و زبان انجام می شوند. گاهی اوقات، فرنوم آنقدر سخت، کوتاه، یا گرفته است که می تواند مانع حرکت شود، که باعث می شود انجام کارهای معمولی مانند حرف زدن و غذا خوردن دشوار باشد. علاوه بر این، می تواند مانع رشد کودک شود و منجر به بروز مشکلات زیبایی شود. این فرایند به صورت سر پایی انجام می شود، خطر پایینی دارد و اغلب مشکل را با موفقیت برطرف می کند.

 

مشکلاتی که فرنوم در بزرگسالان به همراه دارد

افراد بزرگسالی که فرنوم خیلی بزرگی دارند ممکن است مشکلاتی را تجربه کنند که یک فرنکتومی قارد به برطرف کردن آن است. این مشکلات معمولاً عبارتند از:

درد فک

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، ممکن است مشکل شما چیزی نباشد که اغلب تشخیص داده می شود، اختلالات مفصل فکی- گیجگاهی (TMJ). این علائم عبارتند از:

• درد و سوزش در فک
• درد مزمن
• احساس قفل شدگی یا صدای “کلیک” هنگام باز و بسته کردن دهان.

وقتی فرنوم کوتاهی دارید باعث می شود الگوی حرف زدن و جویدن خود  که ممکن است بعداً منجر به بروز درد شود را تغییر دهید. اگر اختلال مفصل فکی- گیجگاهی برای شما تشخیص داده شده است و در حال درمان هستید و به ظاهر تأثیری ندارد، از پزشک خود بخواهید چک کند آیا فرنوم منشاء مشکل است.

مشکل در غذا خوردن

کوتاهی فرنوم یا وجود گره می تواند درخوردن نیز اختلال بوجود بیاورد. هنگام جویدن، به طور اتوماتیک غذا به سمت ازوفاژ (مری- مجرای غشائی عضلانی که حلق را به معده مربوط می کند) فشار داده می شود، اما برای انجام این کار لازم است زبان آزادانه حرکت کند. وقتی زبان حرکات محدودی داشته باشد، غذایی که می خورید در مسیر معمولی که باید، حرکت نمی کند و باعث می شود در بلع مشکل بوجود بیاید. این مشکل می تواند مانع خوردن غذاهایی شود که از آنها لذت می برید و در نهایت به سوء تغذیه ختم خواهد شد. فرنکتومی می تواند این مشکل را برطرف نماید.

سلامت دندان ها

وقتی مشکل فرنوم مانع حرکت سریع غذا داخل دهان می شود، روندی که انتظار می رود غذا باید طی کند دچار اختلال می شود، و می تواند سلامت دهان و دندان ها را کاهش دهد. فرد قادر نخواهد بود بین وعده های غذایی با چرخاندن نوک زبان دندان های مولر خود را تمیز کند، و این می تواند باعث شود ذرات غذا مدت زمانی طولانی تر به اطراف دهان و روی دندان ها بچسبند.

شستشوی دهان پس از غذا خوردن می تواند کمک کننده باشد. با این حال، با ترمیم و اصلاح وضعیت فرنوم این کار راحت تر خواهد شد. اگر فرنوم شما تا روی لثه ها امتداد داشته باشد، و باعث شود لثه ها از روی دندان ها کنار بروند، فرنکتومی می تواند به حل کردن این مشکل دهانی کمک کند.

پروتزهای مصنوعی

اگر از پروتزهای دندانی مصنوعی استفاده می کنید و فرنوم مانع قرار گیری درست آن روی لثه ها می شود، فرنکتومی می تواند کمک بزرگی به شما بکند. در برخی موارد، وقتی قرار است از بریس ها استفاده شود نیز لازم است فرنکتومی انجام شود.

مشکلات گفتاری

به عنوان یک کودک با مشکلات مربوط به فرنوم که اصلاح و درمان نشده اند، ممکن است حرف زدن را در حالی یاد گرفته باشید که زبان شما محدودیت هایی دارد. اما، این محدودیت های زبان می توانند باعث شوند وقتی با صدایی بلندتر یا پایین تر از حد معمول حرف می زنید، آنچه ادا می کنید نامفهوم باشد و شنیدن و متوجه شدن آن برای افراد دیگر دشوار باشد.

مشکل در بوسیدن

اگر احساس کنید در بوسیدن به اندازه کافی مهارت ندارید یا از آن لذت نمی برید، به نظر می رسد با محدودیت های فیزیکی روبرو هستید. وقتی فرنوم شما خیلی کوتاه باشد، ممکن است عمل بوسیدن صحیح برای شما دشوار باشد.

مشکل در نواختن برخی آلات موسیقی

ممکن است تصمیم بگیرید جراحی فرنکتومی را انجام دهید زیرا بافت فرنوم هنگام نواختن برخی آلات خاص موسیقی، از قبیل ترامپت، برای شما مشکل آفرین می شود، ابزاری که برای نواختن آن نیاز است لب ها و نوک زبان درگیر شوند.

 

مشکلاتی که فرنوم در کودکان به همراه دارد

برخی کودکان زیر زبان خود فرنوم های بزرگ دارند، که مانع حرکت آزادانه زبان آنها می شود. این اغلب در حرف زدن اختلال ایجاد می کند و گره زبانی ایجاد می کند (انکیلوگلاسیا).

کودکان ممکن است علائم انکیلوگلاسیا را تجربه کنند، که به قرار زیر هستند:

• دشواری در خوردن شیر از سینه مادر در دوران نوزادی
• مشکل در حرف زدن
• گیر کردن فرنوم زیر زبان بین دندان ها
• مشکل در بیرون آوردن زبان
• تحلیل لثه ها که می تواند منجر به بروز مشکلات پریودنتال شود.

فرنوم ضخیم ممکن است باعث شود والدین به سختی بتوانند به کودک خود کمک کنند مسواک بزند بدون آنکه به بافت نرم اطراف آسیب وارد شود. بعلاوه، محدودیت حرکت لب ها می تواند منجر به بروز تنفس دهانی (بواسطه وضعیت باز دهان) یا بافت اضافی فرنوم می تواند تا بین دو دندان جلو ادامه داشته باشد و فاصله (دیاستم) یا تحلیل لثه بوجود بیاورد.

متخصص های گوش و حلق و بینی (ENT) نیز می توانند جراحی فرنکتومی لبی را انجام دهند وقتی فرنوم کودک به دو دندان جلوی فک بالا متصل است. این می تواند زمانی برای کودکان اتفاق بیفتد که دندان های جلوی فک بالای آنها بیرون آمده باشد. علاوه بر این، فرنوم چسبیده می تواند مانع بیرون آمدن دندان های شیری شود.

 

نکاتی که در جراحی فرنکتومی باید مد نظر قرار داد.

چند نکته وجود دارند که لازم است برای انجام جراحی فرنکتومی رعایت شوند:

1. بین دو دندان جلوی فک بالا فاصله بزرگی وجود دارد. فرنوم شما ممکن است بافت فیبروزی اضافی داشته باشد که مانع بسته شدن این فاصله می شود یا بعد از بسته شدن مجدداً باز می شود.
2. موقعیت فرنوم لبی نزدیک لبه بافت لثه است، جایی که موجب کشیدگی خواهد شد و اگر اصلاح و ترمیم نشود منجر به تحلیل لثه خواهد شد.
3. گره زبان دارید یا فرنوم زبانی چسبیده ای دارید که حرکات زبان شما را محدود می کند و روی توانایی های گفتار، غذا خوردن، و بلع شما تأثیر می گذارد.

مشکلات فرنوم عموماً زمانی اصلاح می شوند که در کودک مشکلات گفتاری و غذا خوردن مشاهده می شود. با این حال، اصلاً غیر عادی نیست کودکانی که گره زبانی دارند بدون انجام هیچ گونه جراحی برای اصلاح مشکل به سنین بزرگسالی خود برسند، گرچه حرکات محدود زبان آنها منجر به بروز یک دسته مشکلات می شود.

 

نکاتی که در جراحی فرنکتومی برای کودکان رعایت شوند.

اگر در نوزاد یا کودک شیرخوار علائم و نشانه های گره زبانی مشاهده شوند که منجر به بروز مشکل در شیر خوردن شود لازم است جراحی فرنکتومی انجام شود. اگر گفتار کودک بواسطه شرایط او تحت تأثیر قرار بگیرد، حاکی از این است که انجام جراحی فرنکتومی الزامی است. کودکانی که از مشکلات زبان شکایت دارند که در گفتار و غذا خوردن و نیز رساندن آن به پشت دندان های خود اختلال ایجاد می کند، ممکن است لازم باشد فرنکتومی انجام شود.

برخی دندانپزشک ها توصیه می کنند اصلاح فرنوم غیر عادی درست زمانی انجام شود که در نوزاد قبل از ترخیص از بیمارستان مشاهده می شود. دندانپزشکان دیگر توصیه می کنند منتظر بمانید ببینید با وجود آن چه اتفاقی رخ می دهد. ممکن است مشکل به طور خود به خود حل شود و گره زبانی برطرف شود یا ممکن است مشکل وجود داشته باشد اما منجر به بروز هیچ مشکلی نشود.

 

 

در کودکان کم سن که هنوز دندان های دائمی درنیامده اند، فرنکتومی می تواند به عنوان یک فرایند پیشگیرانه انجام شود. در کودکان دیگر که تعدادی از دندان های شیری هنوز هستند یا همه دندان های دائمی درآمده اند- همه دیاستم ها در نتیجه بلندی فرنوم بوجود نمی آیند، و همه فاصله ها را نمی توان با فرایند ارتودنسی بست. از طرفی تنها با فرنکتومی نمی توان فاصله بین دندان ها را بست. به همین دلیل توصیه می شود درمان ارتودنسی یا فرایندهای زیبایی قبل از فرنکتومی انجام شوند. پس از بسته شدن دیاستم دندانپزشک می تواند فرنوم را مجدداً بررسی کند تا ببیند آیا فرنوم منشاء دیاستم بوده است.

گاهی اوقات، جراحی گره زبانی نیاز است. فرنکتومی می تواند فرنوم غیر عادی را اصلاح نماید. در طول جراحی فرنکتومی پزشک فرنوم را بر می دارد و اتصال آن به استخوان زیر را قطع می کند. جراحی گره زبانی با فرنکتومی در نوزادان، کودکان و افراد بزرگسال انجام می شود. اگر فکر می کنید خودتان یا کودکتان گره زبانی دارید یا مشکلات فرنوم دارید که نیاز به جراحی فرنکتومی دارد، به دندانپزشک مراجعه کنید تا تشخیص دهد درست فکر می کنید یا خیر.