کنده شدن دندان

آسیب دیدن در طول هر گونه فعالیت ورزشی یا بازی- مخصوصاً برای کودکان و نیز برای افراد بزرگسال فعال- بویژه در طول ورزش های پر ضد و خورد کاملاً عادی است. متأسفانه، اصلی ترین قسمتی که در معرض آسیب قرار دارد صورت است- که باعث می شود اصلی ترین پیوند بین ورزش ها و دندانپزشکی، حوادث ورزشی باشند. حوادث دندانی مرتبط با ورزش ها می توانند از لب پر شدگی های ساده تا از دست رفتن کامل دندان باشند.

در صورت لب پر شدن دندان، تکه های شکسته آن را جمع کنید و آنها را برای تعمیر و ترمیم نزد دندانپزشک ببرید. اما اگر کل دندان از حفره خارج شد، مهم است که با سرعت و دقت عمل کنید تا احتمال نجات دندان بالا برود.

در صورت کنده شدن دندان دائمی از حفره چه باید کرد؟

برخی نکات هستند که در صورت خارج شدن دندان دائمی از حفره باید آنها را رعایت کرد:

به صورت ایده آل، در صورت خارج شدن دندان از حفره، درمان توسط هر فردی- یا حتی خود فرد آسیب دیده- که انجام شود باید هر چه سریعتر صورت گیرد (کمتر از 5 دقیقه) تا کاشت مجدد دندان با موفقیت انجام شود. کاشت مجدد عبارت است از قرار دهی فیزیکی دندان داخل حفره خود. روش صحیح زدودن ذرات و گرد و غبار از سطح ریشه دندانی که از حفره خارج شده است شستشوی آن با آب سرد (خواه با آب لوله کشی یا آب بطری) است. این کار باید با احتیاط کامل انجام شود و از ساییدن و ایجاد خراش روی دندان باید خودداری نمایید. در صورتی که ریشه دندان تمیز به نظر برسد، باید تاج دندان را با انگشتان شست و اشاره خود بگیرید در حالی که سطح صاف آن رو به جلو باشد.

اگر دندان کنده شده یکی از دندان های فک بالا باشد، دست دیگر را باید روی سر فرد قرار دهید تا آن را ثابت نگه دارید سپس آن را محکم فشار دهید و دندان را در جای خود قرار دهید. لازم است فشار مداوم وارد شود تا خونی که داخل حفره انباشته شده است خارج شود. وقتی دندان داخل محل اصلی خود قرار می گیرد، باید با دست یا با یک تکه دستمال مرطوب در جای خود نگه داشته شود تا مانع خارج شدن آن از درون حفره شود. نگران “درست” قرار گرفتن دندان در جای خود نباشید، زیرا بعداً دندانپزشک می تواند مجدداً آن را تنظیم کند. خونریزی داخل دهان یا لب ها را معمولاً می توان فشار مستقیم و بی وقفه به مدت 5 دقیقه کنترل نمود.

در صورتی که هیچ کس در محل حادثه حضور نداشته باشد، تا این کار را برای دندانپزشک انجام دهد و دندان را در جای خود قرار دهد، یا در صورتی که فرد آسیب دیده تمایل به همکاری نداشته باشد یا قادر به انجام آن نباشد، یا در صورتی که آسیب به حفره دندان و دندان های مجاور قابل ملاحظه باشد؛ خونریزی را با فشار کنترل نمایید، دندان را یا در شیر سرد یا بزاق دهان خود بیمار قرار دهید تا مانع خشک شدن آن تا زمان رسیدن به مطب دندانپزشکی شوید.

کنده شدن دندان

چرا باید کاشت مجدد ظرف 5 دقیقه صورت گیرد؟

تحقیقات زیادی هستند که نشان می دهند که کاشت فوری مجدد دندان ظرف 5 دقیقه مهم ترین عامل برای نجات دندانی است که از حفره خارج شده است. دو عامل دیگر نیز هستند که از اهمیت ویژه ای برخوردارند:

• خارج کردن پالپ دندان (بافت هایی که در کانال مرکزی ریشه وجود دارند) توسط دندانپزشک ظرف چند روز،- این بافت به محض جدا شدن دندان از بدن از بین می رود و منجر به بروز عفونت می شود، مگر آنکه از داخل دندان تخلیه شود و کانال ریشه ضد عفونی و پر شود.
• سن بیمار در زمان حادثه- دندان ها، ریشه ها، و استخوان فک در سنین مختلف در مراحل مختلف شکل گیری و بلوغ هستند، که هر دوی آنها می توانند تصمیم گیری در خصوص درمان را تحت تأثیر قرار دهند.

بعد از 5 دقیقه: نگه داشتن و انتقال دندان در شیر سرد یا بزاق خود فرد مانع از دست رفتن دندانی می شود که از حفره خارج شده است، اما بقای دندان با عواملی که توضیح داده شد تعیین می شود، نه مایعی که برای انتقال انتخاب می شود. در صورتی که بیشتر از این مدت طول بکشد، دندان ضرورتاً به یک عضو پیوندی تبدیل می شود (و دیگر توسط بدن به عنوان یک عضو خود شناسایی نمی شود) و توانایی بازسازی سلول های الیاف لیگامان پریودنتال را تحت تأثیر قرار می دهد- سلول های زنده روی سطح دندان ها که آنها را به استخوان حفره دندان متصل می کنند.

بعد از 15 دقیقه: نتایج در طولانی مدت رضایت بخش نخواهند بود. تعلل بیشتر موجب جوش خوردن دندان با استخوان (انکیلوز) و پس از آن تحلیل تدریجی ریشه دندان (از بین رفتن آن) و از دست رفتن دندان طی چند سال خواهد شد.

کنده شدن دندان

تا یا بیشتر از 12 ساعت: دندانی که از حفره خارج شده است، در صورتی که تا یا بیشتر از 12 ساعت بعد مجدداً کاشته شود، به دلایلی که در بالا ذکر شد، مدتی دوام خواهد داشت، اما این مدت به یک دسته عوامل بستگی دارد: سن فرد؛ تخلیه پالپ ظرف 2 هفته و تکمیل درمان اندودانتیک (درمان ریشه یا عصب کشی).

دندان مدتی دوام خواهد داشت اما انکیلوز یا تحلیل ریشه اجتناب ناپذیر خواهند بود. تصمیم گیری در خصوص کاشت مجدد و درمان دندان آسیب دیده بر اساس این واقعیات خواهند بود.

نکته پایانی: هر دندان دائمی که از حفره خارج شود، باید هر چه سریعتر مجدداً کاشته شود. دندان هایی که در دوران پیش از نوجوانی مجدداً کاشته شده اند عموماً کمتر از دندان هایی دوام خواهند داشت که در سنین پایین تر مجدداً کاشته می شوند، که به علت روند رشد و افزایش فعالیت سلولی است. این عوامل تصمیم گیری را تحت تأثیر قرار خواهند داد که آیا دندان مجدداً کاشته شود یا دندانی که اخیراً کاشته شده است کشیده شود.

کنده شدن دندان

در صورت خارج شدن دندان شیری از حفره چه باید کرد؟

باید یک تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس گرفته شود که نشان دهد کاشت مجدد دندان شیری چه تأثیر منفی روی دندان دائمی زیرین خود خواهد داشت.

درمان دندان های شیری که از حفره خارج می شوند با دندان های دائمی که دچار همین اتفاق می شوند کاملاً متفاوت است. دندانپزشکان اطفال اغلب کاشت دندان های شیری که از حفره خارج می شوند را توصیه نمی کنند. دلیل اصلی نگرانی بابت سلامت و بیرون آمدن عادی دندان دائمی زیرین آن است. کاشت مجدد دندان شیری ممکن است موجب بروز عفونت و گسترش آن تا دندان دائمی در حال رشد شود یا در زمان طبیعی بیرون آمدن این دندان اختلال ایجاد کند. مهمترین نکته ای که باید مد نظر قرار گیرد حفظ فضای به جا مانده از دندانی است که از حفره خارج شده است. بنابراین، مهمتر از کاشت مجدد مراجعه به ارتودنتیست یا دندانپزشک برای انجام این کار است.