انواع زخم های دهانی

زخم های دهان از جمله بیماری های شایعی ستند که بسیاری افراد را در طول زندگی تحت تأثیر قرار می دهد. این زخم های می تواند روی هر بافت نرمی داخل دهان ظاهر شوند، از جمله لب ها، گونه ها، لثه ها، زبان، کف و سقف دهان. علاوه بر این، این زخم های دهانی می توانند در نای شما نیز مشاهده شوند، لوله ای که به معده شما منتهی می شود.

زخم های دهان، که آفت را شامل نیز می شوند، معمولاً یک حساسیت جزئی هستند و تنها یک یا دو هفته طول می کشند. با این حال، در برخی موارد، آنها می توانند نشان دهنده آفت یا یک عفونت ویروسی، مانند هرپس سیمپلکس، باشند.

چه شرایطی می توانند موجب بروز زخم های دهانی شوند؟

شرایط مختلفی می توانند موجب بروز زخم های دهانی شوند. در اینجا به بیان برخی از شایع ترین های آنها می پردازیم:

آفت دهان Cold sore

• تاول های قرمز رنگ، دردناک، و مملو از مایعی که نزدیک دهان و لب ها ظاهر می شوند.
• ناحیه درگیر اغلب قبل از قابل مشاهده بودن زخم، گزگز و سوزش احساس می شود.
• آغاز این زخم ها اغلب می تواند با علائم خفیفی، مانند آنفولانزا همراه باشند مانند تب خفیف، بدن درد، و تورم غدد لنفاوی.

آنمی

• وقتی گلبول های قرمز خون شما آنقدر کاهش پیدا می کنند، آسیب می بینند، یا دچار اختلال می شوند، که بدن شما در انتقال اکسیژن کافی در سراسر بدن دچار مشکل می شود، علائمی بروز پیدا می کنند.
• علائم عبارتند از رنگ پریدگی، سردی پوست، و رنگ پریدگی لثه ها، سرگیجه، گیجی، خستگی، افزایش یا کاهش فشار خون، و دویدن همراه با تپش قلب با بالا رفتن ضربان قلب.
• آنمی علل مختلفی دارد و ممکن است به سرعت (مانند پس از یک حادثه یا جراحی) یا طی یک بازه زمانی طولانی مدت اتفاق بیفتد.

التهاب لثه ها

• التهاب لثه یک عفونت شایع دهان و لثه است، اغلب در کودکان مشاهده می شود.
• این التهاب زخم های تحریک پذیری شبیه آفت های دهان روی لثه ها یا داخل گونه ها بوجود می آورد، آنها از بیرون خاکستری یا زرد رنگ و در مرکز قرمز رنگ هستند.
• علاوه بر این موجب بروز علائم خفیف شبیه آنفولانزا می شود.
• می تواند به خصوص در کودکان منجر به آبریزش و در همراه با غذا خوردن شود.

مونونوکلئوز عفونی Infectious mononucleosis

• مونونوکلئوز عفونی معمولاً توسط ویروس Epstein Barr (EBV) ایجاد می شود.
• این مشکل اساساً در دبیرستان و دانشجویان کالج اتفاق بیفتند.
• علائم شامل تب، تورم غد لنفاوی، گلو درد، سر درد، خستگی، تعریق شبانه، و بدن درد می باشند.
• علائم ممکن است تا 2 ماه طول بکشند.

آفت های دهانی Canker sore

• آفت های دهانی، استوماتیت آفتی یا زخم های آفتی نیز نامیده می شوند.
• آنها زخم های کوچک، دردناک، و بیضی شکلی روی سطح داخلی دهان هستند که قرمز، سفید، یا زرد رنگ هستند.
• آنها معمولاً بی ضرر هستند، و به صورت خود به خود ظرف دو هفته بهبود پیدا می کنند.
• زخم های تکرار شونده می توانند نشانه بیماری های دیگر باشند، مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، کمبود ویتامین، یا ایدز HIV.

کمبود فولات

• فولات یک ویتامین B مهم است که برای ساخت و ترمیم DNA استفاده می شود و برای رشد مناسب لوله های عصبی در جنین ها حیاتی هستند.
• آنمی، پایین بودن سطح گلبول های قرمز خون، شایع ترین نتیجه کمبود فولات است.
• علائم و نشانه های آن عبارتند از خستگی، ضعف، رنگ پریدگی پوست، زخم های دهانی، تورم زبان، خاکستری شدن رنگ موها، و تأخیر در رشد.

برفک دهان Oral thrush

• این نوعی عفونت قارچی است که روی سطح داخلی دهان و روی زبان بروز پیدا می کند.
• این بیماری بین نوزادان و کودکان شایع تر است، اما ممکن است نشانه ضعف سیستم ایمنی بدن در افراد بزرگسال باشد.
• برجستگی های سفید رنگ کرمی مانند روی سطح زبان، بخش داخلی گونه ها، لثه ها، یا لوزه ها ظاهر می شوند که می توانند منتشر شوند.
• علائم و نشانه ها عبارتند از درد در محل برجستگی ها، از دست رفتن حس چشایی، و دشواری در بلع.
• خشکی و ترک خوردگی پوست در گوشه های دهان یکی دیگر از علائم احتمالی است.

بیماری های دست، پا، دهان

• معمولاً کودکان زیر 5 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.
• تاول های دردناک قرمز رنگ داخل دهان و روی سطح زبان و لثه ها.
• لکه های مسطح یا برجسته قرمز رنگ روی کف دست ها، یا کف پاها.
• علاوه بر این، لکه هایی ممکن است روی ناحیه باسن یا ناحیه تناسلی ظاهر شوند.

لکوپلاکیا Leukoplakia

• لکوپلاکیا موجب بروز لکه های نازک سفید رنگی روی سطح زبان و مخاط داخل دهان می شود که ممکن است ظاهر برجسته، سخت، یا “مویی” داشته باشند.
• عموماً در افراد سیگاری مشاهده می شوند.
• لکوپلاکیا معمولاً بی ضرر است و اغلب به صورت خود به خود از بین می رود، اما موارد جدی تر آن ممکن است با سرطان دهان ارتباط داشته باشند.
• مراقبت های منظم دندانی می توانند به پیشگیری از بروز مجدد آن کمک کنند.

لیکن پلان دهانی Oral lichen planus

• این اختلال التهابی مزمن لثه ها، لب ها، گونه ها، و زبان را تحت تأثیر قرار می دهد.
• لکه های سفید رنگ، شبکه ای تور مانند، برجسته بافتی داخل دهان که شبیه تار عنکبوت یا تکه های ظزیف و متورم به نظر می رسد که به رنگ قرمز روشن هستند و ممکن است زخم شوند.
• زخم های باز ممکن است هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن خونریزی کرده و باعث بروز درد شوند.

بیماری سلیاک Celiac disease

• بیماری سلیاک نوعی واکنش غیر عادی سیتسم ایمنی بدن به گلوتن است که به مخاط روده کوچک آسیب وارد می کند.
• آسیب به پرزهای روده کوچک منجر به جذب ضعیف مواد مغذی مهم در رژیم غذایی مانند ویتامین های گروه B، ویتامین D، آهن، و کلسیم می شود.
• علائم می توانند از نظر وخامت دسته بندی شوند و ممکن است بین افراد بزرگسال و کودکان متفاوت باشند.
• علائم شایع بین افراد بزرگسال عبارتند از اسهال، کاهش وزن، درد معده، آنمی، درد مفاصل، نفخ، گاز، مدفوع چرب، بثورات پوستی، و زخم های دهان.
• علائم شایع در کودکان عبارتند از کاهش وزن، تأخیر در رشد، تأخیر در بلوغ، اسهال یا یبوست مزمن، درد معده، زرد / بد رنگ شدن دندان ها.

سرطان دهان

• سرطان دهان می تواند هر بخشی ازدهان که در حال کار کردن هستند را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله لب ها، گونه ها، دندان ها، دو سوم جلوی زبان، سقف دهان، و کف دهان.
• زخم ها، لکه های سفید رنگ، یا لکه های قرمز رنگ می توانند داخل دهان و روی لب ها ظاهر شوند که بهبود پیدا نمی کنند.
• کاهش وزن، خونریزیاز لثه ها، درد گوش، و تورم غدد لنفاوی موجود در گردن از جمله علائم دیگر هستند.

پمفیگوس ولگاریس

• پمفیگوس ولگاریس نوعی بیماری خود ایمنی نادر است.
• این بیماری پوست و غشاء مخاطی داخل دهان، حلق، بینی، چشم ها، دستگاه تناسلی، مقعد، و ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
• تاول های پوستی دردناک و خارش دار ظاهر می شوند که به راحتی می ترکند و خونریزی می کنند.
• تاول های موجود در دهان و گلو ممکن است باعث بروز درد همراه با بلع و غذا خوردن شوند.

زخم های دهان چه علائم و نشانه و نشانه هایی دارند؟

در اکثر موارد، زخم های دهانی موجب بروز مقداری درد و قرمزی، مخصوصاً هنگام غذا خوردن و نوشیدن مایعات می شوند. علاوه بر این، آنها می توانند موجب بروز احساس سوزش یا گزگز در اطراف زخم شوند. بسته به اندازه، وخامت، و محل زخم داخل دهان شما، آنها می توانند غذا خوردن، نوشیدن، بلع، حرف زدن، یا تنفس را دشوار کنند. علاوه بر این، زخم ها ممکن است به تاول نیز تبدیل شوند.

در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه کردید با دندانپزشک یا پزشک خود تماس بگیرید:

• زخم هایی که قطر آنها بیشتر از نیم اینچ است.
• بروز مکرر زخم های دهانی.
• بثورات جلدی.
• درد مفاصل.
• تب.
• اسهال.

چه عواملی موجب بروز زخم های دهانی می شوند؟

چیزهای متعددی می توانند منجر به بروز زخم های دهانی شوند، از علل روزمره جزئی گرفته تا بیماری های جدی. معمولاً در صورتی که یکی از اتفاقات زیر رخ دهد زخم های دهان بوجود می آیند:

• گاز گرتن زبان، داخل گونه ها، یا لب ها.
• احساس سوزش داخل دهان.
• تجربه کردن تحریک ناشی از جسم تیز، مانند بریس ها، ریتینرها، یا پروتزهای مصنوعی دندانی.
• محکم مسواک زدن دندان ها، یا استفاده از یک مسواک دارای فرچه های خیلی سفت.
• جویدن تنباکو.
• داشتن ویروس هرپس سیمپلکس.

پزشکان نمی دانندچه چیزی عامل بروز آفت های دهان است. با این حال، این زخم ها مسری نیستند. به دلیل موارد زیر ممکن است شما بیشتر مستعد آنها باشید:

• تضعیف سیستم ایمنی بدن به علت بیماری یا استرس.
• تغییرات هورمونی.
• کمبود یک ویتامین، مخصوصاً فولات و B12.
• مشکلات روده ای مانند بیماری کرون یا سندروم روده تحریک پذیر (IBS).

گاهگاهی، زخم های دهانی نتیجه واکنش به یکی از موارد زیر می باشند:

• داروهای OTC یا تجویزی.
• ژنژیوستومایت (التهاب لثه).
• مونونوکلئوز عفونی.
• برفک دهان.
• بیماری های دست، پا، و دهان.
• پرتو افکنی و شیمی درمانی.
• اختلالات خود ایمنی.
• اختلالات خونریزی.
• سرطان.
• بیماری سلیاک.
• عفونت های باکتریایی، ویروسی، یا قارچی.
• سیستم ایمنی تضعیف شده در نتیجه ایدز یا پیوند عضوی که اخیراً صورت گرفته است.

آیا زخم های دهانی نیاز به تشخیص دارند؟

معمولاً شما بدون نیاز به تشخیص پزشک می توانید متوجه وجود زخم های دهانی خود شوید. با این حال، در صورت مواجه شدن با موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• لکه های سفید رنگی روی زخم های خود دارید؛ این ممکن است نشانه لکوپلاکیا یا لیکن پلان دهانی باشد.
• هرپس سیمپلکس یا هر عفونت دیگری دارید، یا مشکوک به داشتن آن هستید.
• زخم هایی دارید که از بین نمی روند یا پس از دو هفته وخیم تر می شوند.
• مصرف داروی جدیدی را آغاز کرده اید.
• درمان سرطان را آغاز کرده اید.
• اخیراً پیوند عضو داشته اید.

در طول جلسه مراجعه به پزشک، پزشک دهان، زبان، و لب های شما را معاینه می کند. در صورتی که متوجه شود شما سرطان دارید، ممکن است از شما نمونه گیری کند و گرفتن برخی آزمایشات را به شما توصیه کند.

زخم های دهانی چگونه درمان می شوند؟

زخم های جزئی دهان اغلب به طور طبیعی و ظرف 10 تا 14 روز به صورت خود به خود از بین می روند، اما آنها بیشتر از 6 هفته دوام نخواهند داشت. برخی درمان های ساده خانگی به شما کمک می کنند درد شما کاهش پیدا کند و احتمالاً روند بهبود را تسریع می بخشند. ممکن است لازم باشد این کارها را انجام دهید:

• پرهیز از غذاهای داغ، ادویه دار، پر نمک، بر پایه مرکبات، و حاوی قند زیاد.
• از دخانیات و الکل بپرهیزید.
• با آب و نمک قرقره کنید.
• یخ، بستنی یخی، شربت، یا دیگر خوراکی های سرد بخورید.
• داروهای مسکنی مانند استامینوفن (تیلنول) استفاده کنید.
• از فشار دادن یا کندن روی زخم ها یا تاول ها خودداری کنید.
• یک لایه نازک خمیر تهیه شده از جوش شیرین و آب قرار دهید.
• محلولی که ازترکیب 1 قسمت پراکسید هیدروژن و 1 قسمت آب تشکیل شده است را به آرامی داخل دهان خود بچرخانید.
• از دکتر داروساز داروخانه دارو، خمیر، یا دهانشویه OTC که ممکن است به شما کمک کند را بخواهید.

در صورتی که برای زخم های دهان خود به پزشک مراجعه کنید، ممکن است برای شما داروی مسکن، داروی ضد التهاب، یا ژل استروئیدی تجویز کند. اگر زخم های دهان شما نتیجه عفونت ویروسی، باکتریایی، یا قارچی باشد، پزشک برای درمان عفونت به شما دارو خواهد داد.

در موارد سرطان های دهان، ابتدا نمونه گیری انجام خواهد شد. پس از آن، ممکن است جراحی یا شیمی درمانی نیاز باشد.

آیا زخم های دهانی قابل پیشگیری هستند؟

هیچ راه مطلقی برای پیشگیری از همه زخم های دهانی وجود ندارد. با این حال، شما می توانید گام های خاصی برای پرهیز از ابتلا به آنها بردارید. باید کارهای زیر را انجام دهید:

• از غذاها و نوشیدنی های خیلی داغ بپرهیزید.
• به آرامی بجوید.
• از مسواک دارای فرچه نرم استفاده کنید و بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید.
• اگر دندان ها یا بافت های سخت دهان شما آزار دهنده هستند به دندانپزشک مراجعه کنید.
• استرس خود را کاهش دهید.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
• غذاهای محرک مانند غذاهای داغ و ادویه دار را کاهش دهید یا کامل حذف کنید.
• مکمل های ویتامین ها، مخصوصاً ویتامین های گروه B را دریافت کنید.
• مقادیر زیادی آب بنوشید.
• سیگار نکشید و تنباکو استفاده نکنید.
• مصرف الکل را محدود کنید یا به طور کامل از آن بپرهیزید.
• جلوی آفتاب لب های خود را بپوشانید یا بالم لب با SPF 15 بزنید.

آیا زخم های دهانی می توانند تأثیرات دراز مدتی داشته باشند؟

در اکثر موارد، زخم های دهانی تأثیرات دراز مدتی ندارند.

اگر هرپس سیمپلکس داشته باشید، زخم ها ممکن است مجدداً ظاهر شوند. در برخی موارد، آفت های شدید می توانند از خود اسکار به جای بگذارند. آغاز آن شایع تر خواهد بود اگر:

• تحت فشار هستید.
• بیمار هستید یا سیستم ایمنی بدن شما ضعیف است.
• خیلی زیاد در معرض آفتاب قرار گرفته اید.
• روی پوست دهان خود یک بریدگی دارید.

در موارد سرطان، عوارض جانبی طولانی مدت و آغاز مجدد می تواند به نوع، وخامت، و درمان سرطان شما بستگی داشته باشد.