علائم آپنه خواب یا وقفه تنفسی خواب

آپنه انسدادی خواب (OSA) یک اختلال شایع است که تحقیقات نشان می دهند از هر 15 فرد بزرگسال یک نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر این، شایع ترین اختلال خواب تشخیص داده نشده و بیماری مزمن در دنیای غرب است، زیرا حدود 80 درصد از افرادی که از آپنه خواب انسدادی متوسط تا وخیم رنج می برند از این شرایط خود آگاه نیستند.

منشاء این شرایط حلق است، به همین دلیل دندانپزشکان در خط مقدم شناسایی علائم فیزیکی قرار دارند که ممکن است یک بیمار اگر آپنه خواب انسدادی داشته باشد از آن رنج ببرد. وقتی دندانپزشک از علائم آناتومیکال شایع بیماری که این اختلال را دارد آگاه باشد، می تواند با استفاده از ساده ترین ابزارهای معاینه طی چکاپ های سالانه دندانپزشکی ریسک فاکتورهای بیمار را مشخص نماید. اینجاست که دندانپزشک می تواند بیمار را برای بررسی های بیشتر و درمان به یک پزشک ارجاع دهد. هدف این مقاله دادن اطلاعات بیشتر در مورد آپنه خواب انسدادی و علائم دندانی آن است.

آپنه خواب چیست؟

مشخصه ویژه آپنه خواب انسدادی وقفه در تنفس یا کم عمق بودن تنفس در طول خواب است. افرادی که از این اختلال رنج می برند هنگام استراحت شل شدن غیر عادی عضلات را تجربه می کنند. وقتی این عضلات شل می شوند، از حمایت نرم کام، لوزه ها، و زبان کوچک کاسته می شود. هر یک از این بافت های دهانی، بدون حمایت می توانند بخشی از مجرای تنفسی را مسدود کنند و باعث شوند تنفس بیمار حدود 10 تا 20 ثانیه متوقف شود.

برای شروع مجدد تنفس، بدن ناگهان خود را از خواب بیدار می کند. افرادی که از آپنه انسدادی شدید رنج می برند، ممکن است هر ساعت بیش از 30 وقفه در خواب را تجربه کنند. این وقفه ها در تنفس باعث اختلال در چرخه خواب آرام و با کیفیت می شود، اما اغلب ممکن است بیمار حتی در طول شب به خاطر نیاورد.

بیماران چاق، بیمارانی که احتقان مزمن بینی دارند، و افراد سیگاری بیشتر احتمال دارد که آپنه خواب انسدادی داشته باشند. چاقی بزرگترین ریسک فاکتور محسوب می شود، تا جایی که حتی افرادی که تنها مقدار اندکی اضافه وزن دارند، خطر بروز آپنه خواب انسدادی در آنها بیشتر احتمال دارد. مردان بیشتر از زنان (تقریباً دو برابر بیشتر) احتمال دارد که دچار آپنه خواب شوند. زنان همیشه علائم کلاسیک تر آپنه خواب انسدادی مانند خستگی روزمره و خر و پف را نشان می دهند. در عوض، زنان ممکن است از شرایطی مانند افسردگی یا بی خوابی رنج ببرند.

شایع ترین علائم و نشانه های آپنه خواب انسدادی خر و پف مزمن با صدای بلند، خستگی در طول روز، تجربه وقفه تنفس در حال خواب و بیدار شدن از خواب با نفس نفس زدن و صدای خفگی هستند. دیگر علائم عبارتند از سر دردهای شبانه، سوزش گلو، یا خشکی دهان در صبح و فشار خون بالا. افرادی که از آپنه خواب انسدادی رنج می برند اغلب ناتوانی در تمرکز روی وظایف روزانه را تجربه می کنند زیرا آنها بیدار شدن های کوتاه مکرر را تجربه می کنند ، که فرصت برای چرخه خواب کامل احیاء کننده را حذف می کند.

این اختلال با تعدادی از بیماری های همراه از جمله بیماری های قلبی و عروقی، دیابت نوع 2، سکته مغزی، و حتی آلزایمر مرتبط است. کسانی که از آپنه خواب انسدادی رنج می برند، دو برابر بیشتر دچار سوانح رانندگی می شوند، زیرا آپنه خواب باعث کاهش عملکرد شناختی می شود.

آپنه انسدادی خواب یا وقفه تنفسی خواب

علائم و نشانه های آپنه خواب چیست؟

بیمارانی که آپنه خواب انسدادی دارند علائم زیادی را از خود نشان می دهند که می توانند به سادگی با نگاه کردن به دهان مشاهده شوند. مشخصه های ویژه آناتومیکال شایع عبارتند از:

• کوچک یا عقب رفته بودن چانه
• دور گردن بزرگ
• پوسته پوسته شدن زبان
• اوربایت
• بزرگ شدن حفره های بینی
• فرسایش مینای دندان ها
• کاهش فاصله بین مولرها همراه با بالا رفتن پلیت (سقف دهان یا کام)
• براکسیسم

مهم است دندانپزشکان به تفاوت های جنسیتی بیماران خود از نظر ویژگی های فیزیکی دقت کنند. برای مثال، مردان عموماً به صورت آناتومیکال وجود آپنه خواب انسدادی را از قبل از خود نشان می دهند- مانند بزرگ بودن زبان کوچک، بزرگ بودن لوزه ها، و ارتفاع زبان- اغلب بیشتر از آنچه در زنان وجود دارد. بر عکس، زنانی که سوراخ های بینی بزرگ دارند و از نیمرخ فک پایین آنها فرو رفته است، بیشتر احتمال دارد که این اختلال را داشته باشند.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم و نشانه ها، و اگر متوجه وجود علائم دیگر شدید که ممکن است نشان دهنده اختلال آپنه خواب باشند (برای مثال، چاق بودن یا شکایت داشتن او از خشکی دهان)، باید پرسش های زیر را از خود بپرسید:

• آیا خر و پف می کنید؟
• آیا دائماً در طول شب با تنگی نفس یا صدای خفگی از خواب بیدار می شوید؟
• آیا اغلب در طول روز احساس خستگی دارید؟

بیمارانی که این علائم را تأیید می کنند باید بیشتر بررسی شوند. گرچه پزشکان تنها متخصصانی هستند که توانایی شناسایی آپنه خواب انسدادی را دارند، اما دندانپزشکان می توانند از ابزارهای نظارتی خود برای تشخیص زود هنگام ریسک فاکتورها استفاده کنند. در صورتی که پس از بررسی ها دندانپزشک معتقد باشد که بیمار علائم آپنه خواب را دارد، باید بیمار را به پزشک عمومی یا متخصص خواب ارجاع دهد.

آپنه انسدادی خواب یا وقفه تنفسی خواب

علائم دهانی آپنه خواب

رفلاکس اسید معده

رفلاکس اسید معده عموماً زمانی اتفاق می افتد که محتویات معده به داخل نای باز می گردد. وقتی رفلاکس اسید مرتباً اتفاق بیفتد، اغلب به عنوان بیماری رفلاکس اسید معده به مری (GERD) تشخیص داده می شود. گرچه این بیماری به دستگاه گوارش و معده و مری مربوط می شود، اما می تواند تأثیر قابل توجهی روی خواب و آپنه خواب داشته باشد. علت این است که اسید از داخل مری حرکت می کند و می تواند تاحنجره رفته و احساس خفگی ایجاد کند.

براکسیسم (دندان قروچه)

براکسیسم عموماً تحت عنوان دندان قروچه یا فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر در طول خواب شناخته می شود. مکرراً اتفاق افتادن براکسیسم می تواند منجر به دردهای دندان، فک، و سر، یا ترک خوردن دندان ها شود. گرچه براکسیسم علل مختلفی می تواند داشته باشد، اما یکی از آنها آپنه خواب است. دندان قروچه زمانی اتفاق می افتد که فرد پس از یک دوره آپنه سعی می کند کنترل مجرای تنفسی خود را  بدست بیاورد، که موجب فرسایش سطح جونده دندان ها می شود. آسیب های ناشی از براکسیسم با استفاده از محافظ دندان شبانه در طول خواب قابل کنترل هستند.

ماکروگلاسیا (بزرگ بودن اندازه زبان)

ماکروگلاسیا زمانی مشکل آفرین است که بزرگ بودن زبان موجب مسدود شدن مجرای تنفسی فرد می شود و با آپنه انسدادی خواب ارتباط پیدا می کند.

آیا درمان آپنه خواب مهم است؟

درمان آپنه انسدادی خواب اهمیت قابل توجه و باور نکردنی برای سلامت شما دارد. آپنه خواب در صورتی که بدون درمان باقی بماند، اغلب موجب بروز خواب آلودگی شدید یا خستگی در طول روز، و همینطور سردرد های صبحگاهی و از دست دادن حافظه می شود. علاوه بر این، آپنه خواب تهدیدی برای امنیت و سلامت شما محسوب می شود زیرا خطر خواب آلوده بودن شما را حین رانندگی و تصادفات حین کار افزایش می دهد. آپنه خواب اگر درمان نشود خطر مشکلات جدی برای سلامت را افزایش می دهد. این خطرات عبارتند از:

• بالا رفتن فشار خون
• سکته مغزی
• بیماری قلبی
• دیابت
• اختلال در نعوظ

آپنه خواب شدید درمان نشده حتی موجب بالا رفتن خطر مرگ نیز می شود.

بر اساس مطالعات جدیدی که انجام شده اند، بیمارانی که دچار آپنه انسدادی خواب هستند بیشتر می توانند در معرض خطر پیامدهای سوء بیماری کووید 19، شامل مرگ قرار داشته باشند.گرچه CPAP عموماً اولین خط درمانی آپنه خواب است، اما انجمن آمریکایی پزشکی خواب دندانپزشکی امریکا (AADSM) اخیراً بیانیه ای منشر کرده است مبنی بر اینکه OAT یک درمان خط اول مناسب برای درمان آپنه خواب است بدون آنکه خطر انتشار کووید 19 افزایش پیدا کند.

آپنه انسدادی خواب یا وقفه تنفسی خواب

آپنه انسدادی خواب چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک باید مشخص نماید آیا شما آپنه انسدادی خواب دارید یا خیر. پزشکی که متخصص خواب است می تواند ارزیابی دقیقی روی خواب شما انجام دهد. این بررسی ها شامل مطالعه خواب در طول کل شب در یک مرکز تست خواب یا تست خانگی آپنه خواب است. متخصص خواب قادر است اطلاعات را از مطالعه خواب شما تجزیه و تحلیل کند تا تشخیص درست بدهد.

دندانپزشک شما چگونه می تواند آپنه خواب را تشخیص دهد؟

وقتی روی صندلی نشسته اید، دندانپزشک شما دید کامل به حلق و مجرای تنفسی شما دارد. اگر احساس می کنید علائم و نشانه های آپنه خواب را دارید، دندانپزشک می تواند به دنبال علائم و نشانه های پزشکی مختلف آپنه باشد و این اختلال را تشخیص دهد.

آپنه انسدادی خواب یا وقفه تنفسی خواب

آپنه انسدادی خواب چگونه درمان می شود؟

متخصص خواب راجع به گزینه های درمان با شما صحبت خواهد کرد. این گزینه ها عبارتند از فشار مثبت مداوم راه های هوایی (CPAP)، ابزارهای دهانی، و جراحی.

• CPAP عبارت است از استفاده از فیس ماسکی که با یک لوله به یک دستگاه متصل است که به طور مداوم هوا را به جریان در می آورد که مجرای تنفسی را باز می کند و انسداد را از بین می برد. این دستگاه عموماً درمان تجویزی برای آپنه انسدادی خواب است و در کاهش تعداد آپنه ها در بیمارانی که آنها را در طول شب تجربه می کنند مؤثر است. البته تعدادی از بیماران از استفاده از آن راضی هستند، برخی دیگر نمی توانند به آن عادت کنند، و برخی دیگر با آن احساس راحتی برای خوابیدن ندارند.
• منظور از ابزارهای دهانی، ابزارهای شبیه محافظ دندان هستند که تنها در طول شب استفاده می شوند تا مجرای تنفسی را بدون انسداد باز نگه دارند. این راهکار برای افرادی خوب است که از استفاده از CPAP شکایت دارند و به دنبال درمانی جایگزین می باشند. تحقیقات نشان می دهند که ابزارهای دهانی گزینه درمانی موفقی برای خر و پف و آپنه انسدادی خواب هستند. ابزارهای دهانی را تنها زمانی که می خوابید باید داخل دهان قرار دهید و شبیه محافظ دندان های شبانه یا ریتینر ارتودنسی هستند. ابزارهای دهانی فک شما را در موقعیت رو به جلو حفظ می کنند تا زبان و نرم کام در طول خواب مجرای تنفسی را مسدود نکنند و به باز نگهداشتن مجرای تنفسی کمک کنند. ابزارهای دهانی کوچک، راحت، و غیر تهاجمی هستند. برخی بیماران تصور می کنند استفاده از ابزارهای دهانی راحت تر از ماسک CAPA باشد. ابزارهای دهانی نیز راحت، قابل حمل، و مراقبت از آنها نیز ساده است. اگر پزشک شما تصمیم بگیرد شما باید از ابزارهای دهانی استفاده کنید، بهترین گزینه درمان برای شما خواهد بود، سپس نسخه ای مبنی بر دریافت نمونه سفارشی آنها برای شما خواهد نوشت. سپس شما را به یک دندانپزشک معتبر ارجاع خواهد داد که ابزار دهانی را به صورت سفارشی برای شما آماده خواهد کرد. بیش از 100 ابزار دهانی به تأیید سازمان غذا و دارو رسیده اند. لازم است متخصص و دندانپزشک پس از ارزیابی وضعیت شما تشخیص دهند کدام یک برای شما مناسب تر است.
• گزینه جراحی نیز شامل فرایندهای مختلفی می شود، که همه آنها عوارض جانبی مختلف و نرخ موفقیت های متفاوتی دارند.