مراقبت های دهان و دندان برای سالمندان

مراقبت های دهان و دندان برای سالخوردگان شباهت زیادی به مراقبت های لازم برای افراد جوان تر دارد. اما سالخوردگان و افراد مسن تر نگرانی هایی دارند افراد جوان تر ندارند.

• مراقبت از پروتزهای مصنوعی
• مشکل داشتن در نگه داشتن مسواک
• داشتن بیماری لثه
• داشتن پوسیدگی دندان روی ریشه دندان ها
• قرار دادن جایگزین برای دندان های از دست رفته و تعویض پر شدگی های شکسته

افرادی که از سالخوردگان نگهداری می کنند می توانند به آنها یادآوری کنند نخ دندان بکشند، مسواک بزنند، یا پروتزهای مصنوعی خود را تمیز کنند. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد پرستاران کارهای مسواک زدن و مراقتب های دیگر را انجام دهند. افرادی که در استفاده از دست های خود مشکل دارند یا دچار زوال عقل شده اند نیز ممکن ایت نیاز به کمک های اضافی داشته باشند.

پروتز مصنوعی دندان

پروتزهایی مصنوعی “دندان های مصنوعی” هستند. آنها می توانند جایگزین همه دندان های داخل دهان شما (دست دندان کامل)، یا تنها تعدادی از آنها (پروتزهای پارسیل) شوند. اگر نیاز به پروتزهای مصنوعی دارید، دندانپزشک شما دهان شما را ارزیابی خواهد کرد و برای ساخت آنها از دهان شما قالب خواهد گرفت.

شما باید مانند دندان های طبیعی خود از پروتزهای مصنوعی خود مراقبت کنید. علاوه بر این، باید از لثه های خود نیز مراقبت کنید. هر روز قبل از قرار دادن پروتزهای مصنوعی داخل دهان، شما یا پرستار شما باید لثه ها، زبان، و سقف دهان شما را با مسواک دارای فرچه نرم مسواک بزنید. به طور منظم و طبق یک برنامه به دندانپزشک مراجعه کنید.

مراقبت دهانی دندانی برای سالمندان

نحوه مراقبت از پروتزهای مصنوعی

• هنگامی که شما یا پرستار دندان مصنوعی را بیرون می آورید، باید روی یک حوله یا بالای یک کاسه آب پر شده بایستید. با کمک این روش اگر پروتز مصنوعی از دست شما بیفتد، نخواهد شکست.
• پروتز مصنوعی خود را در طول شب داخل آب ولرم یا محلول تمیز کننده پروتز مصنوعی نگهدارید. از قرار دادن آن داخل آب داغ اجتناب نمایید و از خشک شدن آن جلوگیری نمایید.
• حدوداً هر 5 سال یک مرتبه پروتزهای مصنوعی خود را تعویض کنید. استفاده روزانه پروتزهای مصنوعی باعث ساییدگی آنها خواهد شد و لازم خواهد بود آنها را تعویض کنید.
• پروتز مصنوعی خود را هر روز تمیز کنید. پاکسازی به پیشگیری از لک شدن و سالم ماندن دهان کمک می کند.
• پروتز مصنوعی خود را شستشو دهید تا هر گونه ذرات شل شده غذا را خارج نمایید.
• مسواک خود را مرطوب کنید و پروتز مصنوعی خود را با محلول های مخصوص تمیز کننده پروتز تمیز کنید. از خمیر دندان استفاده نکنید زیرا می تواند روی پروتز شما خراش بیندازد. می توانید از صابون دست یا مایع ظرفشویی ملایم نیز برای این منظور استفاده کنید. از محلول های تمیز کننده منزل یا سفید کننده ها استفاده نکنید.
• همه سطوح را به آرامی مسواک بزنید تا از بروز هر گونه آسیبی پرهیز نمایید. از مسواک هایی استفاده کنید که برای پاکسازی پروتزهای مصنوعی طراحی شده اند یا مسواک هایی که فرچه ‏نرم دارند.
• به خاطر داشته باشید شب ها پروتز مصنوعی خود را خارج کنید. این باعث می شود خطر خفگی در صورت شل شدن پروتز کاهش پیدا کند.

نحوه مراقبت از دندان و لثه ها در سالمندان

• هر روز قبل از قرار دادن پروتزهای مصنوعی داخل دهان لثه ها را نگاه کنید. قبل از قرار دادن پروتزهای مصنوعی داخل دهان اجازه دهید لثه های قرمز و متورم بهبود پیدا کنند. در صورتی که قرمزی ظرف چند روز از بین نرفت با دندانپزشک تماس بگیرید. لکه های سفید رنگ روی پوست داخل گونه ها نیز می تواند به این معنا باشد که پروتزها به خوبی در جای خود قرار نمی گیرند.
• هر روز اجازه دهید حداقل 6 ساعت پروتزها خارج از دهان باشند. با بالا رفتن سن دهان با سرعت کندتری بهبود پیدا خواهد کرد و برای بهبود از اصطحکاک ناشی از استفاده از پروتزهای مصنوعی نیاز به زمان دارد.
• پروتزهای مصنوعی خیلی بزرگ را که وقتی غذا می خورید صدای کلیک می دهند یا احساس خوبی به شما نمی دهند را تحمل نکنید. زمان می برد تا به پروتزهای مصنوعی عادت کنید. اما اگر هنوز هم بعد از چند هفته نخست برای شما زحمت آفرین هستند، با دندانپزشک خود در مورد تنظیم مجدد آنها صحبت کنید. سعی نکنید دنچر را خودتان تنظیم کنید.

مراقبت دهانی دندانی برای سالمندان

استفاده از مسواک

افراد سالخورده ای که آرتروز دارند، گاهی اوقات در مسواک زدن دندان های خود مشکل دارند، زیرا نمی توانند به راحتی مسواک را نگه دارند. دست ها و انگشتان آنها ممکن است خشک، دردناک، یا ضعیف باشند. در این صورت،

• مسواک برقی استفاده کنید.
• با پیچاندن یک اسفنج، بانداژ کشی، یا نوار چسب به دور دسته مسواک غیر برقی خود، دسته آن را بزرگ کنید.
• دسته مسواک را از طریق یک توپ کوچک که از لاستیک یا کف نرم ساخته شده است فشار دهید.
• با چسباندن یک تکه چوب به دسته مسواک، آن را بلند کنید.

علاوه بر این ممکن است بتوانید مسواکی بخرید که به صورت ویژه طراحی شده است، دستگاهی که برای بیرون آوردن خمیر دندان استفاده می شود، و نگهدارنده نخ دندان.

اگر لثه های شما به راحتی با مسواک زدن خونریزی می کنند، پزشک شما ممکن است مسواکی با فرچه های نرم را توصیه کند. اگر شما دندان های حساسی دارید خمیر دندانی برای دندان های حساس نیز می تواند کمک کننده باشد.

مراقبت های معمول دهانی

برای سالم نگهداشتن دندان ها و لثه ها:

• دندان ها را دو مرتبه در طول روز- صبح ها و شب ها- با خمیر دندان های فلورایده مسواک بزنید و حداقل یک مرتبه در طول روز نخ دندان بکشید. پلاک ها به سرعت می توانند روی دندان های افراد مسن تشکیل شوند.
• مراقب علائم و نشانه های بیماری لثه باشید. این علائم عبارتند از لثه هایی که بعد از مسواک زدن یا بعد از خوردن غذاهای سفت مانند سیب ها خونریزی می کنند.
• به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. بسیاری از متخصصان چکاپ های 6 ماه یک مرتبه را توصیه می کنند.
• هر داروی جدیدی که مصرف می کنید را به دندانپزشک خود اطلاع بدهید.
• رژیم غذایی متعادلی شامل غلات کامل، سبزیجات و میوه ها داشته باشید که دارای چربی های اشباع و سدیم اندکی باشد. تغذیه خوب برای حفظ لثه های سالم و پرهیز از پوسیدگی دندان ها حیاتی است.
• از استفاده محصولات تنباکو بپرهیزید. آنها می توانند سلامت دندان ها و سلامت عمومی را تحت تأثیر قرار دهند.

بسیاری افراد مسن درآمد ثابتی دارند و احساس می کنند که استطاعت پرداخت هزینه های مراقبت های دندانی را ندارند. اما اکثر شهرها و کشورها برنامه هایی دارند که در آنها دندانپزشکان در کاهش هزینه ها به افراد مسن کمک می کنند.

مراقبت دهانی دندانی برای سالمندان

مشکلات شایع سلامت دهانی در افراد مسن

• پوسیدگی دندان درمان نشده. تقریباً همه افراد بزرگسال (96%) 65 ساله به بالا یک حفره دندانی داشته اند؛ از هر 5 نفر یک نفر پوسیدگی درمان نشده دندان داشته است.
• بیماری لثه. درصد بالایی از افراد بزرگسال بیماری لثه دارند. حدوداً از هر سه نفر فرد مسن 65 ساله به بالا دو نفر (68%) بیماری لثه دارند.
• از دست رفتن دندان ها. تقریباً از هر 5 نفر فرد مسن 65 ساله به بالا یک نفر همه دندان های خود را از دست داده است. از دست رفتن کامل دندان ها در میان افراد بزرگسال 75 ساله به بالا (26%) در مقایسه با افراد بزرگسال 65- 74 ساله (13%) دو برابر بیشتر است. نداشتن دندان یا استفاده از پروتزهای مصنوعی می تواند تغذیه را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا افرادی که بدون دندان هستند یا پروتز مصنوعی دارند، اغلب به جای خوراکی هایی مانند میوه ها و سبزیجات تازه خوراکی هایی که به راحتی جویده می شوند را ترجیح می دهند.
• سرطان دهان. سرطان های دهان (سرطان ها دهان و نای) اساساً در افراد مسن تشخیص داده می شوند؛ میانگین سنی در تشخیص ها 62 سال است.
• بیماری مزمن. اکثر آمریکایی های مسن هم داروی تجویزی و هم داروی OTC مصرف می کنند؛ برخی از این داروها موجب خشکی دهان می شوند. کاهش جریان بزاق دهان موجب افزایش خطر بروز حفره های دندانی می شود.
• زخم های دهانی یا خراش هایی که بهبود پیدا نمی کنند. بعد از سن 55 سالگی خطر ابتلا به سرطان های دهان افزایش پیدا می کند. درد علامت اولیه بیماری نیست، به همین دلیل است که هوشیار بودن در مورد هر گونه تغییری داخل دهان مهم است.
• درد در ناحیه دهان. همه ما دندان درد را تجربه کرده ایم، که اگر درمان نشده باقی بماند، دندان درد یا دردهای دیگر در ناحیه دهان می توانند غذا خوردن را دشوار سازند. اگر درد دارید، ممکن است متوجه شوید در حال پرهیز از برخی غذاهای خاص هستید در نتیجه برای پیشگیری از بروز ناراحتی بیشتر در حال کاهش مصرف کالری خود هستید. به همین دلیل، مراقب افراد مسن خانواده و اطراف خود باشید، شاید اشتهای آنها کم نشده باشد بلکه دندان درد یا هر درد دیگری داشته باشند.

کیفیت زندگی و سلامت دهانی

سلامت بد دهانی توانایی جویدن و خوردن انواع غذاها و خوراکی ها را در افراد مسن تحت تأثیر قرار می دهد. این باعث می شود دریافت مواد مغذی کاهش پیدا کند و با کاهش وزن همراه باشد.

ناراحتی ناشی از سلامت ضعیف دهان خواب و توانایی آرام بودن را مختل می کند. علاوه بر این، ظاهر، اعتماد به نفس و همچنین توانایی حرف زدن و برقراری ارتباط مؤثر را نیز افراد مسن تحت تأثیر قرار می دهد.

سلامت عمومی بدن و سلامت دهان

سلامت و بیماری های دهان ارتباط نزدیکی با سلامت عمومی و بیماری های سایر قسمت های بدن دارند. دهان به عنوان دروازه ای برای بیماری های همراه با پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه عمل می کند که با بسیاری از بیماری های مزمن پزشکی ارتباط دارند که افراد مسن آنها را تجربه می کنند مانند بیماری های قلبی عروقی، عروقی مغزی، و بیماری های تنفسی. سرطان های دهان بیشتر دز گروه های سنی بالاتر تشخیص داده می شوند.

دیابت

دیابت یک عامل خطرناک برای بیماری های لثه و عفونت های دهانی مانند برفک دهان است. کنترل ضعیف دیابت موجب تشدید بیماری لثه می شود. واکنش التهابی سیستمیک که در نتیجه بیماری لثه بروز پیدا می کند دیابت را تشدید می کند و خطر عوارض قلبی عروقی را افزایش می دهد.

مراقبت دهانی دندانی برای سالمندان

پنومونی آسپیراسیون Aspiration pneumonia

پنومونی آسپیراسیون با سلامت ضعیف دهان و دندان ارتباط دارد. این یکی از علل قابل پیشگیری بستری شدن در بیمارستان و مرگ افراد سالخورده است. با انباشته شدن پلاک های دندانی و تشکیل اجتماعات باکتریایی دندان ها، لثه ها، و زبان، و نیز پروتزهای مصنوعی، دهان به عنوان مخزنی برای عفونت های مکرر دستگاه تنفس تحتانی عمل می کند. با وجود پوسیدگی های دندانی، بیماری لثه، خشکی دهان، و مشکل در عمل بلع، این امر بدتر هم می شود.

خشکی دهان

خشکی دهان یکی از عوارض جانبی شایع بسیاری از داروهایی است که برای افراد مسن تجویز می شوند. این شرایط بسیار ناراحت کننده است. خشکی دهان توانایی حرف زدن، حس چشایی، جویدن، و بلع غذا را در فرد تحت تأثیر قرار می دهد. این شرایط باعث می شود خطر پوسیدگی دندان ها، عفونت های دهانی، و پنومونی آسپیراسیون افزایش پیدا کند.