سلامت دهان و دندان در دوران حاملگی و بارداری

همانطور که می دانید، شیوه زندگی و عادت‌های شما در دوران بارداری می‌تواند بر سلامت نوزاد تأثیر بگذارد. با این وجود، باید خود را برای موارد مختلف آماده کنید و سلامت دهان و دندان نیز نباید از ذهن شما خارج شود. حفظ سلامتی دندان ها و لثه‌ها برای جلوگیری از خطر ابتلا به بیماری لثه در دوران بارداری و همچنین ایجاد سلامتی دهان و دندان ضروری است. به همین دلیل در این مطلب در یک بررسی و مرور کلی بر دوران بارداری و تأثیر آن بر سلامت دهان و دندان انجام داده‌ایم.

سلامت دهان و دندان در دوران حاملگی و بارداری

 سلامت دهان و دندان در دوران بارداری

پیگیری از شیوه ها و برنامه‌های مراقبت سلامت به صورت متوالی و مداوم، به دلایل مختلفی برای زنان باردار بسیار مهم است. بارداری باعث تغییر هورمون‌های بدن می‌شود و زنان باردار را در معرض خطر بیماری پریودنتال قرار می‌دهد که شدیدترین نوع بیماری لثه محسوب می‌شود. به همین دلیل است که زنان باردار یا زنانی که در معرض حاملگی قرار می‌گیرند، باید به طور مکرر و منظم توسط دندانپزشک مورد بررسی قرار گیرند و از بروز مشکلات احتمالی برای سلامت دهان و دندان آنها جلوگیری شود. اما دو دلیل مهم و اصلی برای بررسی وضعیت دهان و دندان در دوران بارداری وجود دارد:

• تغییر رژیم غذایی: در دوران بارداری، زنان در طول روز بیشتر غذا و نوشیدنی مصرف می کنند. با توجه به اینکه در این دوره زمانی مصرف شکر و قند بیشتر می‌شود، عملاً خطر بیشتری برای ایجاد پوسیدگی و حفره دندانی به وجود می‌آید و به همین دلیل مهم است که انجام دادن مسواک زدن و همچنین کشیدن نخ دندان به طور منظم انجام شوند.
• تغییرات هورمونی: برخی از زنان ممکن است بیشتر در معرض تهوع و استفراغ قرار گیرند، زیرا مقدار پروژسترون و هورمون در بدن آنها باعث واکنش شدید می‌شود و حالت تهوع در آنها افزایش می‌یابد. اگر لثه‌های شما حساس باشند، باید از یک نخ دندان ملایم استفاده کنید که به راحتی بین دندان ها قرار گیرد یا از یک وسیله دیگر برای تمیز کردن بین دندان‌ها استفاده کنید

سلامت دهان و دندان در دوران حاملگی و بارداری

ملاحضات دندانپزشکی در دوران حاملگی

سه ماهه اول بارداری (۱۳ هفته اول) زمانی است که اکثر اندام‌های اصلی کودک رشد می‌کند. اگرچه بعضی از زنان باردار ممکن است به یک مراقبت دندانپزشکی اورژانسی نیاز داشته باشند که به استفاده از اشعه ایکس منجر شود، اما بهتر است که مراقبت‌های دندانپزشکی در این دوران از بارداری کاهش یابند و یا حداقل از اشعه ایکس استفاده نشود که از قرار گرفتن نوزاد در معرض اشعه جلوگیری کنید. البته اگر لازم باشد که از اشعه ایکس استفاده کنید، نگران نباشید. دندانپزشکان و متخصصین و حرفه‌ای از پرده‌هایی سربی در اطراف شکم و گردن شما استفاده می‌کنند تا از جنین شما در برابر اشعه مراقبت کند.

زنان باردار یا کسانی که احساس می‌کنند که ممکن است باردار باشند، باید به متخصص دندان پزشک خود اطلاع دهند و از این طریق از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس غیرضروری اجتناب کنند. همینطور، اگر قرار باشد برای سلامت دهان و دندان خود از اشعه ایکس استفاده کنید، شیوه‌های محافظتی مناسب برای آن در نظر گرفته شود. اما به طور کلی، در حین بارداری مراقبت‌های منظم و تمیز کردن دندانها ایمن‌تر از هر شیوه‌ایست. در حقیقت، بررسی‌های منظم دندانپزشکی به منظور جلوگیری از ایجاد پلاک و همچنین شناسایی و درمان موارد خفیف پوسیدگی دندان و التهاب لثه توصیه می‌شود.

 حفظ تغذیه مناسب برای مادران باردار

دندان های شما همانند استخوان از مواد معدنی ساخته شده اند و وجود کلسیم در رشد آنها اهمیت دارد. مقدار مناسب کلسیم باعث تقویت استخوان‌ها و کمک به رشد دندان‌ها و همچنین ایجاد استخوان‌های قوی در کودک شما می‌شود. البته تغذیه مناسب بخشی از برنامه سلامت دهان و دندان خوب است و زنان باردار به طور ویژه باید مطمئن باشند که از انواع غذاهای سالم مصرف کند. مقدار زیاد از کلسیم،  فسفر، پروتئین، ویتامین A، ویتامین D و ویتامین C می‌تواند بسیار مفید باشد.

برخلاف شایعات رایج،  در صورت نبود کلسیم و کافی در رژیم غذایی، در دوران بارداری کلسیم از دندان‌های مادر خارج نمی‌شود. رشد یک کودک به تأمین کلسیم از استخوانهای مادر بستگی دارد و ربطی به دندان‌های او ندارد. اما تمامی این موارد می‌توانند دلیل خوبی برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب و غنی برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

بارداری و مصرف داروها

برخی از آنتی بیوتیک ها و داروهای مسکن ممکن است در هنگام بارداری مصرف شوند و یا ممکن است به آنها نیاز داشته باشیم. با این حال، یک گروه از آنتی‌بیوتیک‌ها، شامل تتراسایکلین و آنتی بیوتیک های مرتبط با آن ممکن است باعث کمبود مواد استخوانی و تغییر رنگ در دندانهای دائمی کودک شوند. بنابراین در صورتی که یک پزشک استفاده از این داروها را برای شما تجویز می‌کنند، حتماً از قبل به پزشک خود اطلاع دهید که باردار هستید.

سلامت دهان و دندان در دوران حاملگی و بارداری

آمادگی برای علائم بیماری صبحگاهی یا ویار

بیماری صبحگاهی شامل تهوع و استفراغ است که اغلب در دوران بارداری رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند در هر زمان از روز رخ دهد. اگر از این بیماری در صبح رنج می‌برید، داشتن یک کیف کوچک اضطراری و حاوی مواد مختلف برای شما خوب است. در این کیف باید محتویات زیر را قرار دهید:

• کیسه‌های پلاستیکی ضخیم و بدون سوراخ
• دستمال مرطوب، پارچه یا یک دستمال برای پاک کردن صورت و دهان خود
• یک بطری آب برای شستن دندانها و دهان
• دهانشویه، خمیر دندان و مسواک به منظور جلوگیری از تأثیر اسید معده بر دندانها
• اسپری خوشبوکننده دهان و یا اسپری نعناع.

تغییرات در میزان بزاق و بوی دهان

در طول بارداری ممکن است علائم تغییر طعم و مزه یا طعم بد در دهان و یا مشکل بزاق بیش از حد در دهان را تجربه کنید. برای کمک به مقابله با طعم بد در دهان:

• به اندازه کافی مسواک بزنید، مخلوطی از آب و جوش‌شیرین درست کنید و به کمک آن سطح اسیدیته دهان خود را پایین بیاورید؛
• کمی لیمو به آب اضافه کنید و آن را به صورتی لیموناد بنوشید یا یکی از مرکبات را به صورت مکیدنی بخورید؛
• از وسایل آشپزی پلاستیکی استفاده کنید تا طعم فلزی آنها را کاهش دهید.

برای کمک به مقابله با افزایش تولید بزاق، از نوشیدنی‌هایی استفاده کنید که میزان تولید بزاق را کاهش دهند یا از یک آبنبات برای کمک به این مشکل استفاده کنید.

سلامت دهان و دندان در دوران حاملگی و بارداری

مشکل التهاب لثه در طی حاملگی

در دوران بارداری، ۵۰ تا ۷۰ درصد از همه زنان ممکن است شرایطی به نام التهاب لثه را تجربه کند. به همین دلیل ضروری است که مراقبت بیشتری برای مسواک زدن و کشیدن نخ دندان در طول روز صورت گیرد تا از تشکیل پلاک جلوگیری شود. برخی از کارهایی که در این زمینه می‌توانید انجام دهید شامل موارد زیر می‌شود:

• از مسواک‌های برقی استفاده کنید که از تشکیل پلاک و به وجود آمدن التهاب لثه جلوگیری می‌کند.
• با خمیر دندان‌های ضد التهاب لثه مسواک بزنید. سطح این خمیردندان‌ها را بخوانید و مطمئن شوید که برای مبارزه با التهاب لثه مناسب هستند.
• به طور منظم از نخ دندان استفاده کنید. حتی اگر نخ دندان باعث خونریزی لثه شود، لازم است از این ابزار استفاده کنید که به سلامت دهان و دندان شما کمک کند.
• از دهانشویه های ضد التهاب لثه استفاده کنید. استفاده از دهانشویه های ضدعفونی کننده به عنوان گام نهایی برای کشتن میکروب‌ها و بهبود وضعیت سلامت دهان و دندان در حین بارداری شناخته می‌شود.