در این نوشته می خوانید:
جوانه های چشایی سیگنال هایی در مورد حس چشایی به مغز ارسال می کنند.
جوانه های چشایی اندام های کوچکی هستند که عمدتاً روی زبان واقع شده اند. زبان انسان بالغ دارای 2000 تا 8000 جوانه چشایی است که هر یک از آنها از 50 تا 150 سلول گیرنده چشایی تشکیل شده است. سلول های گیرنده چشایی مسئول گزارش دادن حس چشایی به مغز هستند.
قبلاً اعتقاد بر این بود که زبان مانند یک نقشه به بخش هایی تقسیم می شود که مسئول چشیدن چیزهای شور، شیرین، تلخ و ترش هستند. دانشمندان اخیراً دریافته اند که جوانه های چشایی در همه قسمت های زبان قادر به تشخیص همه نوع طعم ها هستند.
شایع ترین اختلالات چشایی عبارتند از ادراک چشایی فانتوم phantom taste perception، وضعیتی که در آن طعم وجود دارد، حتی زمانی که چیزی داخل دهان وجود ندارد؛ دیسگوسیا dysgeusia، وضعیتی که در آن طعم بد شبیه سوخت در دهان باقی می ماند؛ و سندرم سوزش دهان.
جوانه های چشایی عمدتاً در برجستگی های کوچک روی زبان شما وجود دارند که پاپیلا نامیده می شوند. آنها همچنین در سایر قسمت های دهان، مانند کام و گلو وجود دارند. چهار نوع پاپیلا وجود دارد:
جوانه های چشایی در رحم رشد می کنند و دانشمندان بر این باورند که آنها در هفته های 10 تا 13 بارداری عملکردی هستند. جنین ها قادر هستند طعم غذاهایی که در رژیم غذایی مادر وجود دارند و از مایع آمنیوتیک عبور می کنند را احساس کنند. مزه رژیم غذایی مادر در شیر مادر نیز قابل تشخیص است.
سلول های گیرنده چشایی که جوانه های چشایی را تشکیل می دهند، مسئول ارسال درک چشایی به مغز هستند. این سلول ها به سرعت بازسازی می شوند و میانگین طول عمر آنها تنها هشت تا 12 روز است.
مغز انسان قادر به تشخیص پنج مزه اصلی است:
در حالی که اکثر افراد متوجه تمایز بین این دسته از مزه ها می شوند، همه افراد مزه ها را به یک شکل احساس نمی کنند. علت این است که چگونگی تشخیص مولکول های خاص توسط جوانه های چشایی در افراد مختلف متفاوت هستند.
سوپرتسترها (افرادی که مزه های بیشتری را احساس می کنند) پاپیلاهای بیشتری روی زبان خود دارند که می تواند طعم ها را بی نظیر کند. در نتیجه، افراد سوپرتستر تمایل دارند غذاهای ملایم تری را انتخاب کنند. برعکس، ساب تسترها (افرادی که مزه های کمتری را احساس می کنند) پاپیلاهای کمتری دارند. آنها به مزه های قوی حساس نیستند و تمایل دارند طعم های واضح تر و غذاهای تندتر را انتخاب کنند.
شایعاتی در مورد جوانه های چشایی
این افسانه وجود دارد که جوانه های چشایی برای چیزهای شیرین، شور، تلخ و ترش در قسمت های مختلف زبان وجود دارند. تحقیقات فعلی نشان داده اند که هیچ تفاوت طعم منطقه ای روی زبان وجود ندارد. در حقیقت، اکنون دانشمندان دریافته اند که همه جوانه های چشایی، بدون توجه به مکان آنها، می توانند مزه های شیرین، شور، ترش و تلخ را تشخیص دهند.
اختلالات چشایی سالانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا را تحت تاثیر قرار می دهند. دانشمندان معتقدند که 15 درصد از افراد بزرگسال ممکن است با حواس چشایی یا بویایی مشکل داشته باشند. بسیاری از آنها به دنبال درمان نیستند.
ادراک چشایی فانتوم، که دیسگوسیا نامیده می شود، شایع ترین اختلال چشایی است. مشخصه ویژه آن طولانی شدن مدت زمانی است که یک مزه، اغلب تلخ یا ترش، احساس می شود، حتی زمانی که چیزی داخل دهان وجود ندارد.
هیپوگوسیاHypogeusia زمانی است که توانایی فرد در چشیدن چیزها کاهش یافته است. فقدان کامل توانایی چشیدن هر چیزی را آگوسیا ageusia نامیده می شود. از دست دادن واقعی حس چشایی نادر است. اغلب ناتوانی در چشیدن با از دست دادن بویایی در نتیجه احتقان مرتبط است.
سندرم سوزش دهان یک وضعیت دردناک است، که در آن فرد احساس سوزش داخل دهان را تجربه می کند. گاهی اوقات ممکن است ماه ها طول بکشد. در افراد مسن شایع تر است.
اختلالات چشایی اغلب نتیجه بیماری یا آسیب هستند. به ندرت، افراد با آنها متولد می شوند. عفونت های گوش، بیماری های مجاری تنفسی فوقانی، پرتو درمانی برای سرطان، برخی داروها، جراحی های گوش، بینی و گلو، و مشکلات دندانی همگی می توانند با اختلالات چشایی ارتباط داشته باشند.
از دست دادن چشایی و بویایی یکی از قابل اعتمادترین شاخص های COVID-19 هستند. دانشمندان بر این باورند که عفونت سلول های خاصی که نورون های بویایی را حمایت می کنند ممکن است مسئول آنوسمی anosmia (از دست دادن بویایی) باشد.
افراد اغلب زبان خود را به خاطر غذاها و نوشیدنی های داغ می سوزانند. آسیب های زبان نیز معمولاً رخ می دهند. ممکن است در اثر ضربه ای دیگر یا هنگام غذا خوردن، زبان خود را گاز بگیرید. همچنین ممکن است در اثر ارتودنسی یا جواهرات دهان به زبان شما آسیب وارد شود.
تورم زبان که تحت عنوان گلوسیت glossitis شناخته می شود. هنگامی که زبان شما ملتهب می شود، ممکن است جوانه های چشایی شما را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث ایجاد طعم غیرعادی در دهان شود. گلوسیت می تواند در نتیجه یک واکنش آلرژیک، آسیب، عفونت یا عوارض جانبی دارو رخ دهد.
هر گونه تورم داخل دهان می تواند نشان دهنده یک واکنش آلرژیک باشد، بنابراین باید به تورم زبان توجه زیادی داشته باشید و در صورتی که بدتر شدن آن ادامه پیدا کند، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
اختلالات چشایی توسط یک متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) تشخیص داده می شوند. علائم اختلالات چشایی ممکن است شامل مواردی مانند از دست دادن حواس چشایی یا بویایی باشند، یا مزه هایی که قبلاً خوشایند بودند و ناگهان آزار دهنده شده اند.
پزشک شما همراه با معاینه فیزیکی و گرفتن سابقه پزشکی شما، درک بویایی و چشایی شما را بررسی می کند. این ممکن است شامل اندازه گیری کمترین قدرت یک ماده شیمیایی باشد که می توانید آن را تشخیص دهید، مقایسه طعم و بوی مواد شیمیایی مختلف و آزمایش های “خراش و بو کردن”.
درمان اختلالات چشایی ممکن است شامل تنظیم داروهایی باشد که مصرف می کنید (در صورتی که تصور شود با حس چشایی یا بویایی شما تداخل دارند)، شناسایی و اصلاح یک بیماری زمینه ای، شناسایی و برداشتن انسدادهای داخل دهان که ممکن است باعث ایجاد مشکل شده باشند، و توقف سیگار کشیدن.
اختلالات چشایی می توانند روی توانایی شما برای حفظ یک رژیم غذایی مناسب تأثیر بگذارند، زیرا وقتی غذاها طعم خوبی ندارند، ممکن است تمایل کمتری به خوردن مثل قبل یا به اندازه متعادلی که دوست دارید داشته باشید. اگر متوجه از دست دادن یا تغییر در حس چشایی یا بویایی خود شدید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
درمان سندرم سوزش دهان شامل مدیریت درد است. نشان داده شده است که برخی از داروهای ضد افسردگی و بنزودیازپین ها نیز کمک کننده هستند.
اغلب درمان خانگی برای سوختگی های جزئی زبان کافی است. نوشیدن آب خنک می تواند به کاهش درد و جلوگیری از ادامه سوختگی برای آسیب رساندن به بافت شما کمک کند. اگر از سوختگی شیمیایی رنج می برید، باید روی زبان خود آب بریزید و آن را قورت ندهید و بلافاصله با واحد کنترل سم یا اورژانس تماس بگیرید.
اگر تصور می شود که تورم زبان ناشی از آلرژی است، به خصوص اگر اعتقاد بر این باشد که یک نشانه آنافیلاکسی است، درمان شامل کاهش تورم خواهد بود. پزشک شما همچنین برای شناسایی محرک با شما همکاری خواهد کرد، بنابراین احتمال وقوع آن در آینده کمتر است.
درمان خانگی تورم جزئی شامل شستشو با آب نمک، مکیدن یخ برای کاهش تورم و اجتناب از غذاهایی است که ممکن است زبان شما را تحریک کنند، مانند غذاهای اسیدی و نمکی.
اکثر آسیب های زبان جزئی هستند و به صورت خود به خود بهبود می یابند. اگر آنها شدیدتر باشند، ممکن است به بخیه و یا آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند. درمان خانگی شامل خوردن غذاهای نرم، مکیدن یخ یا بستنی و شستشو با محلول آب گرم و نمک است.