بهداشت و سلامت زبان

زمانی که به سلامت دهان و دندان فکر می کنیم تقریباً همیشه به یاد دندان ها و لثه ها می افتیم، اما عضو دیگری نیز در دهان هست که در سلامت دهان نقش دارد و آن زبان است. این ماهیچه ی حجیم مسئول برخی عملکردهای ضروری مانند بلعیدن غذا، چشیدن و صحبت کردن است.

بهداشت و سلامت زبان

چرا حفظ سلامت زبان مهم است؟

بخش روی زبان که اغلب سفید به نظر می رسد، حاکی از آن است که یک لایه ی قابل توجه از ذرات روی آن انباشته شده اند. زبان سفید، مخصوصاً زبانی که در ظاهر روی آن شیار وجود دارد می تواند زمینه ی مناسبی برای رشد باکتری ها فراهم آورد. تجمع باکتری ها می تواند منجر به بوی بد دهان شود. علاوه بر این، باکتری ها می توانند در پوسیدگی دندان و بیماری لثه نیز نقش داشته باشند، زیرا زبان محل زندگی باکتری هایی است که موجب پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان ها خواهند شد. این باکتری ها قند موجود در پلاک دندان را به اسیدی تبدیل می کنند که موجب ساییدگی و فرسایش مینای دندان و در نتیجه ایجاد حفره در آن خواهد شد.

بیماری های زبان

برخی علائم مشهود هستند که در صورت عدم وجود آنها می توانید از سلامت زبان خود مطمئن شوید. بهداشت ضعیف و نیز برخی بیماری های خاص می توانند موجب تغییرات چشمگیر در سلامت زبان شوند.

بهداشت و سلامت زبان

برفک دهان

برفک دهان نوعی عفونت مخمر است که درون دهان اتفاق می افتد. این عفونت پیوسته در کودکان اتفاق می افتد، با این حال بزرگسالان، افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف شده است، یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند نیز می توانند تحت تأثیر این شرایط قرار بگیرند. این بیماری عموماً در قالب ضایعات سفید کرمی و برجسته روی زبان، داخل گونه، لثه ها، روی لوزه ها، یا عقب حلق ظاهر می شود. در صورتی که این ضایعات کنترل نشوند می توانند منتشر شوند و به مری منتقل شوند که هم برای بلع مشکلاتی بوجود خواهند آورد هم موجب بروز تب خواهند شد.

بهداشت و سلامت زبان

لوکوپلاکیا Leukoplakia

لوکوپلاکیا به لکه های سفید روی مخاط اطلاق می شود. این لکه های سفید رنگ می توانند به واسطه ی رشد بیش از حد سلول ها روی زبان اتفاق بیافتند و بیشتر در دهان افرادی مشاهده می شوند که از محصولات تنباکو استفاده می کنند، زیرا دود آنها موجب تحریک و حساسیت دهان خواهد شد. لوکوپلاکیا معمولاً پیش از سرطان ظاهر می شود، بنابراین مهم است که برای کنترل آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.

بهداشت و سلامت زبان

قرمزی زبان

چندین عامل مختلف هستند که می توانند باعث شوند زبان قرمز به نظر برسد یا اینکه نقاط قرمزی روی آن مشاهده شوند. کمبود ویتامین B12 یا فولیک اسید از جمله عوامل شناخته شده ی قرمزی زبان هستند. “زبان جغرافیایی شرایطی است که در آن نقاط قرمز رنگی روی زبان شکل می گیرند یا اینکه می تواند موجب قرمز شدن زبان شود. تب مخملک scarlet fever نیز می تواند موجب قرمزی زبان شود.

بهداشت و سلامت زبان

زخم یا برآمدگی روی زبان

اغلب همه ی ما برآمدگی روی زبان یا زخم آن را تجربه می کنیم که ممکن است ناشی از گاز گرفتن تصادفی آن یا فشردن آن به دندان ها باشد. برای بررسی علائمی که برای مدت زمانی طولانی به جا می مانند باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

بهداشت و سلامت زبان

سیاه و پرز دار شدن زبان

زبانی که ظاهری سیاه و “پرز دار” دارد انبوهی باکتری یا مخمر روی پاپیلاهای (جوانه های چشایی- برجستگی های کوچک روی سطح زبان) آن انباشته شده است. در اکثر موارد این شرایط می تواند ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان باشد، اما استعمال دخانیات، مصرف برخی آنتی بیوتیک های خاص، پرتو درمانی کل بدن، استفاده از داروها و ایدز (اچ آی وی) نیز می توانند عامل بروز این مشکل باشند.

بهداشت و سلامت زبان

راهکارهای حفظ سلامت زبان

در صورتی که بعد از خوردن غذا برای شما امکان مسواک زدن وجود ندارد، برخی خوراکی ها هستند که به تمیز کردن دهان کمک می کنند. هرچند هیچ چیز جای تمیز کردن دهان با ابزار درست و مناسب را نمی گیرد اما می توانید خوردن میوه ها و سبزیجاتی مانند سیب و کرفس را امتحان کنید. این نوع خوراکی ها زبری لازم را دارند و موجب ترشح بیشتر بزاق می شوند که می تواند هر چیز بدی درون دهان را بشوید. جویدن آدامس های بدون شکر نیز می تواند به شستن قندها و اسیدهای روی دندان ها کمک کند. با این حال، هیچ کاری برای تمیز کردن زبان نمی کنند.

همه ی ما دو مرتبه در طول روز مسواک می زنیم و نخ دندان می کشیم، اما اگر برای از بین بردن باکتری های روی زبان کاری نکنیم به سلامت خود آسیب رسانده ایم. خواه برای از بین بردن بوی بد دهان باشد، خواه برای حفظ سلامت دهان، تمیز کردن زبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

پیش از آنکه برای خلاصی از شر باکتری ها کار خود را با غرغره ی دهانشویه درون دهان آغاز کنید باز هم فکر کنید. شستشو با دهانشویه یا نوشیدن آب تنها لایه ی رویی فیلم روی زبان را از بین می برد و هیچ تأثیری روی باکتری های زیرین ندارد. این باکتری ها باید به صورت فیزیکی برداشته شوند زیرا به خوبی به زبان می چسبند.

مسواک زدن روی زبان تنها باعث می شود خودمان را راضی کنیم که برای تمیز کردن زبان کاری انجام داده ایم. بهترین راهکار استفاده از زبان شوی است که می توان آن را از داروخانه تهیه کرد، با این حال برای خرید بهترین زبان شوی بهتر است با دندانپزشک خود صحبت کنید. اگر هم تنها ابزار در دسترس شما برای تمیز کردن زبان مسواک است با روش صحیح این کار را انجام دهید. مسواک را به صورت عقب و جلو و سپس چپ و راست روی زبان بکشید. این کار را با قدرت انجام ندهید زیرا ممکن است باعث آسیب به بافت زبان شوید.